تاثیر سیاست کاهش یارانه آب آبیاری بر تقاضای آب کشاورزان و سطح زیرکشت محصولات زراعی

بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف کننده آب در کشور است که با توجه به خشکسالی های دهه های اخیر، امنیت غذایی و مدیریت صحیح منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین، ارائه روش های صحیح مدیریتی برای صرفه جویی مصرف آب و کاهش خسارات ذخایر آبی ضروری است. بدین منظور، برای مصرف بهینه این نهاده از سیاست کاهش یارانه آب آبیاری کشاورزی بخش مرکزی شهرستان بافت با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت استفاده شد. داده های تحقیق با به‌کارگیری روش نمونه گیری تصادفی با تکمیل 150 پرسشنامه و داده های اداره جهاد کشاورزی شهرستان بافت برای سال زراعی 98-97 گردآوری شد و برای تخمین داده های (مانند سطح زیر کشت، نهاده آب و عملکرد) محصولات زراعی منطقه از نرم‌افزار گمز استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش قیمت نهاده آب آبیاری سطح زیر کشت محصولات جو و گندم با شیب تند و محصول یونجه با شیب ملایم کاهشی می شوند و سطح زیر کشت محصول ارزن افزایش پیدا می کند. همچنین، درآمد ناخالص و مصرف آب آبیاری منطقه تحت اعمال سیاست های کاهش یارانه آب کاهش پیدا می کند. الگوی کشت کشاورزان به نفع محصولاتی که میزان درآمد بیشتری را به ازای هر واحد آب مصرفی تولید می کنند، تغییر می کند. ازاین‌رو، در اولویت قرار دادن سیاست کاهش یارانه آب آبیاری، در تصمیم گیری و برنامه های سیاستی به‌عنوان راهبردی مناسب و کاربردی جهت افزایش ذخایر منابع آبی منطقه توصیه می شود.

The effect of irrigation water subsidy reduction policy on farmers’’’’ water demand and Area under cultivation of agricultural products

The agricultural sector is the largest consumer of water in the country, which is of particular importance due to the droughts of recent decades, food security, and proper management of water resources. Therefore, it is necessary to provide proper management methods to saving water resources and reduce damage to water resources. For this purpose, for the optimal use of this input, the policy of reducing agricultural irrigation water subsidies in the central part of Baft county was used using a positive mathematical planning model. The research data were collected using random sampling method by completing 150 questionnaires and data of Agricultural Jahad Organization of Baft county for the 20192018 crop year and to estimate the data (area under cultivation, water, yield, etc) of the region’’s crops from GAMS software was used. The results showed that with increasing the price of irrigation water input, the area under cultivation of barley and wheat crops with a steep slope and alfalfa crop with a gentle slope decrease and the area under cultivation of millet crop increases. Also, the gross income and irrigation water consumption of the region will be reduced under the policies of reducing water subsidies. Farmers’’ cropping patterns change in favor of crops that produce more revenue per unit of water consumed. Therefore, prioritizing the policy of reducing irrigation water subsidies is recommended in decisionmaking and policy programs as an appropriate and practical strategy to increase the region’’s water resources.