بررسی کارایی فنی و اقتصادی هوشمندسازی چاه های کشاورزی در شهرستان های قروه و دهگلان از استان کردستان

ا‌زآنجا‌که یکی از عوامل اصلی و محدود‌کننده‌ی توسعه‌کشاورزی نهاده‌آب می‌باشد، شناسایی شیوه‌های مدیریت‌منابع‌آب و تدوین سیاست‌های صحیح د‌راین‌بخش امری اجتناب‌ناپذیر است. مطالعه‌ی حاضر به‌بررسی اقتصادی هوشمند‌سازی چاه‌های کشاورزی و نقش آن در صرفه‌جویی مصرف‌آب در شهرستان‌های دهگلان‌و‌قروه واقع در استان‌کردستان پرداخته‌است. داده‌های‌مورد‌نیاز مربوط به‌سال‌زراعی 97-1396، بوده و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع‌آوری شده‌است. با‌توجه به اهداف پژوهش، شاخص‌های کارایی فنی، تخصیصی، اقتصادی و بهره‌وری کلی و جزئی عوامل تولید کشاورزان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که تنها 23.8 و 11.4 درصد به‌ترتیب گروه هوشمند و غیرهوشمند از کارایی فنی واحد برخوردار‌می‌باشند. نتایج کارایی تخصیصی و اقتصادی نشان داد که 3.1 و 2.9 درصد به ترتیب از گروه هوشمند و غیرهوشمند کارایی تخصیصی و اقتصادی واحد دارند. به عبارت دیگر نتایج مطالعه نشان‌داد که بیشتر کشاورزان در مقیاس نامناسب تولیدی خود قرار‌دارند. نتایج نشان‌داد که به طور متوسط بین بهره‌وری کلی اختلاف معناداری در گروه هوشمند و غیرهوشمند وجود‌ندارد. با توجه به‌نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود چنانچه هوشمندسازی با‌اهداف صرفه‌جویی منابع آبی مورد تاکید‌‌باشد لازم است تاثیر آن در بهره‌وری نهاده‌های تولید و کاهش سایر هزینه‌ها به غیر از نهاده‌آب و یا در فروش محصول (به‌عنوان مثال اولویت خرید‌تضمینی ازاین محصولات) دیده‌شود و یا اینکه با واقعی‌سازی قیمت آب از کشاورزان خارج از هوشمندسازی مالیات بر‌مازاد استفاده از منابع آبی اخذ‌شود. با‌توجه به نتایج بدست‌آمده، میزان مصرف آب در هکتار برای کشاورزان دارای چاه‌های هوشمند نسبت به کشاورزانی که چاه‌های آن‌ها هوشمند نیستند 12.48 درصد کاهش یافته است اما در بلند‌مدت با‌توجه به عدم وجود منافع اقتصادی و حتی وجود زیان اقتصادی در هوشمندسازی کشاورزی این صرفه‌جویی در منابع آبی به دلیل مخاطرات اخلاقی پیشرو نمی‌تواند تضمین‌شود.

Investigation of technical and economic efficiency of smartening agricultural wells in Qorveh and Dehgolan counties of Kurdistan province

Given that one of the main and limiting factors of agricultural development is water input, identifying methods of water resources management and formulating the right policies in this sector is inevitable. This study investigated the smart making of agricultural wells and its role for saving water consumption in Dehgolan and Ghorve counties of Kurdistan province. The data set was collected by completing questionnaires in 201718. According to the objectives of the study, various indicators of efficiency (technical, allocative and economic) and total and partial productivity of farmers’ production factors have been studied. The results showed that only 23.8% and 11.4% of the smart and nonsmart groups have the technical efficiency. The results of allocation and economic efficiency are 3.1% and 2.9% of the smart and nonsmart groups, respectively. The most of the farmers have not an inappropriate production scale. The results showed that on average, there is no significant difference between total factor productivity in the two groups. If the smart making is emphasized on goals of saving water resources, it is necessary to consider its impact on the productivity of production inputs and the reduction of other costs except water input or on product sales (for example, the prioritization of guaranteed purchase of these products). Or, by actualizing water price for farmers outside the smart making, it is necessary that they pay tax for extra use of the water resources. According to the results, amount of water consumption per hectare for farmers with smart wells compared with other farmers decreased 12.48 percent but in long term because of this fact that not only smart wells have not suitable benefit but also have losses in farmers’ activity, this water saving according to the moral hazard can’t be guaranteed.