آبیاری با فاضلاب تصفیه‌شده خانگی: چالش‌ها و فرصت‌ها

با توجه به کمبود منابع آب، کاهش بارندگی های سالیانه و رشد بی‌رویه جمعیت و گسترش صنایع و کشاورزی، استفاده از آب‌های بازیافتی درواقع یکی از راهکارهای مقابله با بحران کمبود آب است که امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. به‌منظور آگاهی از تاثیر پساب شهری بر کلزا و ویژگی های شیمیایی خاک، یک آزمایش زراعی با شش تیمار آبیاری در قالب بلوک‎های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از: 1 آبیاری کامل با پساب (100 درصد پساب)، 2 سه نوبت آبیاری با پساب و یک نوبت آبیاری با آب چاه (75 درصد پساب)، 3 یک نوبت آبیاری با پساب و یک نوبت آبیاری با آب چاه (50 درصد پساب)، 4 یک نوبت آبیاری با پساب و سه نوبت آبیاری با آب چاه (25 درصد پساب)، 5 آبیاری با آب چاه (صفر درصد پساب)، 6 آبیاری با آب چاه همراه با کود شیمیایی. این تحقیق در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی واقع در شرق شهر مشهد در خاکی با بافت سیلتی‌لوم در نزدیکی تصفیه‌خانه آستان قدس اجرا شد. نتایج نشان داد که اختلاف عملکرد دانه کلزا در تیمارهایی که با پساب بیشتری آبیاری شده بودند نسبت به تیمارهایی که با پساب کمتری آبیاری شده بودند. درواقع تیمارهایی که با پساب بیشتری آبیاری شده بودند به دلیل وجود مواد غذایی در آب آبیاری، عملکرد بیشتری نسبت به سایر تیمارها داشتند. میزان فلزات سنگین، شوری خاک، درصد ازت، فسفر قابل‌جذب و مواد آلی در تیمارهایی که با پساب بیشتری آبیاری شده بودند، افزایش جزئی نشان داد ولی در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. این افزایش تدریجی عناصر در خاک، می تواند به عنوان یک چالش اساسی در استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده در درازمدت مطرح باشد. فرصت های حاصل از آبیاری با استفاده از پساب شامل: مقابله با مشکل کمبود آب، جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست و منابع آب سطحی و زیرزمینی، دوام بیشتر منابع آب با کیفیت بالا، افزایش عملکرد محصول، صرفه‌جویی در هزینه مصرف کودهای شیمیایی و توسعه سطح زیر کشت آبی بود.

Irrigation with treated domestic wastewater: Challenges and Opportunities

Regarding the lack of water resources, the reduction of annual rainfall and the excessive growth of the population and the expansion of industry and agriculture, the use of recycled water is in fact one of the solutions to the water scarcity crisis, which is essential and inevitable. Irrigation treatments were: 1 Application of treated wastewater only 23times irrigation with wastewater, then use of well water 3 Irrigation with wastewater and Well water respectively 4One irrigation with wastewater and three times with well water 5Well water application and 6Irrigation with well water + chemical fertilizers. The research was carried out in Austan Ghods agricultural farm in Mashhad for one year harvested. The soil texture was silty loam. The results showed that the yield of rapeseed was significantly higher in treatments that were irrigated with more treating wastewater than those treated with less treating wastewater. In fact, treatments that were irrigated with more wastewater, due to the presence of food in irrigation water, were more effective than other treatments. The amount of heavy metals, soil salinity, nitrogen percentage, absorbed phosphorus and organic matter in irrigation treatments showed a slight increase, but was not significant at 5% level. This gradual increase of the elements in the soil can be considered as a major challenge in the use of longterm refined wastewater. Opportunities from irrigation using wastewater include: tackling the problem of water scarcity, preventing pollution of the environment and surface and underground water resources, increasing the durability of high quality water resources, increasing product yield, saving on consumption expenditure chemical fertilizers and development of aquatic areas.