ارزیابی احتمال خطر خشکسالی کشاورزی با استفاده از تئوری انتشار (مطالعۀ موردی: دشت‌های شازند، خمین و ساوه)

بر اساس مدل‏های گرمایش جهانی، ایران (به‏ویژه دشت‏های فلات مرکزی) با کاهش بارندگی و افزایش دما مواجه بوده، که منجر به اثرات منفی بر کشاورزی و پایداری محیط ‏زیست به‏ دلیل خشکسالی شده است. در این تحقیق از یک مدل تخمین احتمال ریسک خشکسالی مبتنی بر تئوری انتشار اطلاعات برای ارزیابی احتمال خشکسالی کشاورزی در دشت‏های شازند، خمین و ساوه استفاده شده است. بر اساس آمار کشاورزی و داده‏های هواشناسی، سه بعد در نظر گرفته شد: حساسیت محیط‏های مستعد بلایا، ریسک‏پذیری و بدنۀ ریسک. سه شاخص آسیب‏پذیری خشکسالی، درصد ناهنجاری بارش و نرخ فاجعه برای ارزیابی احتمال ریسک خشکسالی کشاورزی انتخاب شد. یافته‏های تحقیق نشان داد نتایج ارزیابی ریسک به‏دست‏آمده از دیدگاه‏های محیط مستعد بلایا، مخاطرات و بدنه دربرگیرندۀ ریسک بسیار زیاد است. از ‏نظر حساسیت محیط مستعد بلایا، آسیب‏پذیری خشکسالی در دشت‏های یادشده بین حساسیت‏های شدید و بسیار شدید متمرکز شده است که از 0.6 تا 0.9 متغیر است. از نظر خطرناک بودن ریسک، دشت‏ها با ریسک خشکسالی بسیار زیاد مواجه هستند. از دیدگاه مخاطره‏آمیز بودن ریسک نیز نرخ بلای خشکسالی در این دشت‏ها به ‏طور کلی بیشتر از 0.5 است که احتمال ریسک مربوط به آن به‏ترتیب در دشت‏های شازند، خمین و ساوه، هر 4.8، 3.2 و 1.2 سال یک‏بار است.

evaluating probability of agricultural drought risk using diffusion theory (case study: shazand, khomein, and saveh plains)

according to the predictions outlined in global warming models, iran, especially the plains of the central plateau, has been dealing with increasing temperatures and decreasing rainfall. these changes have had harmful effects on agricultural production and the overall sustainability of agriculture and the environment due to ongoing drought conditions. this study utilizes a model to estimate the risk of agricultural drought based on the principles of information diffusion theory. the goal is to assess the likelihood of agricultural drought occurring in the plains of shazand, khomein, and saveh. by using agricultural data and meteorological information, three main aspects were taken into consideration: the susceptibility of environments prone to disasters, the ability to withstand risk, and the collective exposure to risk. to measure the risk of agricultural drought, three indicators were selected: the vulnerability of the area to drought, the percentage of abnormal rainfall, and the frequency of disaster occurrences. the results of the investigation revealed that the assessments of risk, when viewed from the perspective of disaster-prone environments, hazards, and the population exposed to risk, were significantly elevated. concerning the susceptibility of disaster-prone environments, the examined plains show a concentrated range between severe and extremely severe sensitivities, with values ranging from 0.6 to 0.9. when considering the precariousness of the risk, these regions are facing a notably high level of vulnerability to drought. in evaluating the overall risk, the incidence of drought-related disasters in these areas exceeds 0.5 on the scale. consequently, the associated probability of such risks materializing is estimated at intervals of approximately 4.8, 3.2, and 1.2 years for the shazand, khomein, and saveh plains, respectively.