بررسی هیدروژئوشیمی منابع آب ‏زیرزمینی دشت بستان‏ آباد با استفاده از روش‏ های آماری چندمتغیره

کاهش منابع آب سطحی در دشت بستان‏ آباد و بهره‏ برداری بیش از حد از منابع آب‏ زیرزمینی، باعث افت شدید سطح آب‏ زیرزمینی و درنتیجه، کاهش کیفیت آن شده است. هدف این تحقیق، بررسی غلظت عناصر اصلی، فرعی و عناصر کمیاب در منابع آب ‏زیرزمینی دشت بستان ‏آباد با روش ‏های آماری است. بنابراین، برای انجام این بررسی، 33 نمونه برای آنالیز شیمیایی یون‏ های اصلی و فرعی و شبه‌فلز و فلزات سنگین از چشمه و چاه ‏های منطقه جمع‏ آوری شد. پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونه ‏ها با استفاده از روش‏ های آماری چندمتغیره مانند تجزیه‌و‌تحلیل خوشه ‏ای، تجزیه‌و‌تحلیل تشخیصی و همچنین، ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. با استفاده از تجزیه‌و‌تحلیل خوشه ‏ای مشخص شد که نمونه ‏ها در دو خوشه واقع شده‌اند؛ خوشۀ 1 متعلق به نمونه‌های برداشتی از شرق و شمال منطقۀ مطالعه‌شده است که تحت تاثیر سازندهای تبخیری میوسن منطقه هستند، در حالی که خوشۀ 2 بیشتر متاثر از توف‏های آبرفتی کوه آتش‌فشانی سهند هستند. پارامترهای na، mg، no3، po4 و sio2 در 5 گام به عنوان مناسب‏ترین پارامتر برای پیش ‏بینی خوشه ‏بندی تعیین شدند. افزایش شوری در افزایش تحرک و انتشار منگنز موثر خواهد بود. ارتباط متقابل کلسیم، آرسنیک و آهن نشان داد جذب آرسنیک به سطح هیدروکسید آهن در حضور کلسیم افزایش می‏یابد. ارتباط بین آهن و منگنز به دلیل حساسیت مشترک به تغییر در پتانسیل اکسایش-کاهش، ویژگی‏های ژئوشیمیایی مشابه و همچنین، حضور هم‌زمان هیدروکسی- اکسیدهای آهن و منگنز در لایۀ فوقانی خاک قوی خواهد بود.

hydrogeochemical study of groundwater resources in bostanabad plain using multivariate statistical methods

shortage of surface water resources and excessive exploitation of groundwater resources in bostanabad plain has caused a sharp decline in groundwater level and thus reduced its quality. the purpose of this study is to investigate the concentrations of major, minor and trace elements in groundwater resources with statistical methods. therefore, 33 samples were collected for chemical analysis of major and minor ions and metalloid and heavy metals from spring and wells in the region. physicochemical parameters of the samples were investigated using cluster and discriminant analysis and pearson correlation coefficient. using cluster analysis it was found that the samples are located in two clusters; cluster 1 belongs to the samples collected from east and northeast of the area and is affected by miocene evaporitic formations of the region, while cluster 2 is mainly related to the samples which is impacted from alluvial tuffs of the sahand volcanic mountain. na, mg, no3, po4 and sio2 parameters were determined in 5 steps as the most appropriate parameter to predict clustering. increasing salinity will be effective in increasing the mobility and release of manganese. the correlation between calcium, arsenic and iron showed that the sorption of arsenic to the surface of iron hydroxide increases in the presence of calcium. the relation between iron and manganese will be strong due to the common sensitivity to changes in oxidation-reduction potential, similar geochemical properties as well as the simultaneous presence of iron and manganese (hydro) oxides in the upper layer of soil.