بررسی پدیدۀ نشست زمین بر اثر افت سطح آب‏ های زیرزمینی در محدودۀ شهر ارومیه با استفاده از تغییرات دانه‏ بندی لایه ‏های زمین

در تحقیق حاضر پدیدۀ فرونشست زمین در محدودۀ دشت ارومیه (غرب دریاچۀ ارومیه) بررسی شده است. در محدودۀ مطالعاتی از 53 حلقه چاه مشاهده‏ ای برای بررسی تغییرات عمق سطح آب زیرزمینی استفاده شد. عمق آب زیرزمینی دشت بین 1 تا 50 متر متغیر است و از غرب به شرق کاهش می ‏یابد. در شمال غربی دشت در اراضی نوشین‌شهر رقوم منحنی‏های هم‌عمق 50 متر بوده و از غرب به شرق سطح ایستابی کاهش یافته است. با بررسی اطلاعات حاصل از بازدیدهای دوره‏ای در سطح دشت ارومیه، در حواشی تعدادی از پیزومترهای حاشیۀ شرقی آبخوان محدوده به علت پدیدۀ فرونشست لوله‏زایی در ملحقات چاه‏ها مشاهده شد. روند میزان فرونشست‏ ها در 18 پیزومتر محدودۀ مطالعاتی بررسی شد. مقادیر فرونشست در دشت ارومیه از 5 تا 17 سانتی‏متر متغیر است. بیشترین فرونشست در شمال و شمال غربی دشت اتفاق افتاده که از لحاظ دانه‌بندی دارای درصد بیشتری رسوبات دانه‌ریز است. میزان فرونشست در محدودۀ روضه‏ چای تا شهر‌چای کاهش می‌یابد و در چاه جارچیلو به 5 سانتی‏متر می‏ رسد. مقدار فرونشست بین رودخانه ‏های شهرچای تا باراندوز چای تقریباً به سمت دریاچۀ ارومیه افزایش قابل توجهی دارد و بین 6 تا 13 سانتی‏متر متغیر است. این تغییرات به دو دلیل عمده یعنی افت شدید سطح ایستابی (برداشت‏های بی‏رویه) و همچنین، فشردگی رسوبات دانه‌ریز ایجاد می‌شود. افت شدید سطح ایستابی باعث کاهش فشار هیدرواستاتیک در آبخوان شده و در نتیجه، فضاهای خالی بین دانه‌ای که پیش‌تر با آب اشباع بود، این بار با افزایش وزن رسوبات بالایی این فضاها به وسیلۀ رسوبات دانه‌ریز جایگزین می‏ شود. در نتیجه، با توجه به شرایط زمین‌شناسی محدودۀ مطالعاتی تا کنون به مرور فرونشست اتفاق افتاده است.

investigation of the phenomenon of subsidence due to the decrease of groundwater level in the city of urmia using the zoning of changes in the distribution of soil layers

in the present study, the phenomenon of land subsidence in the urmia plain (west of lake urmia) has been investigated. in the study area, 53 observation wells were used to study the changes in groundwater depth. the groundwater depth of the plain varies between 1 and 50 meters and decreases from west to east. in the northwest of the plain in nooshinshahr lands, the number of isothermal curves is 50 meters, which decreases to the east of the water table depth. examining the information obtained from periodic subsidence visits, a number of piezometers were observed in the margins of the eastern margin of the urmia aquifer, which led to the protrusion of the pipe and its fittings. the trend of subsidence at 18 piezometers was studied. subsidence values in urmia plain vary from 5 to 17 cm. most subsidence has occurred in the north and northwest of the plain, which in terms of granulation has a higher percentage of fine sediments. in the area of chai shrine to shahrchay, it decreases and reaches 5 cm in jarchilo well. the amount of subsidence between shahrchay to barandozchay rivers has increased significantly towards lake urmia and varies between 6 cm to 13 cm. these changes are due to two main reasons, one is a sharp drop in the water table (uncontrolled withdrawals) and the other is the compaction of fine-grained sediments due to a drop in the water table and a decrease in hydrostatic pressure and weight gain of high sediments.