اولویت‌بندی پتانسیل خطر سیل‏ خیزی حوضۀ آبخیز تالار در محیط gis

حوضۀ آبخیز تالار با ویژگی‏ های متنوع کاربری اراضی، هیدرولوژی و پوشش‏ گیاهی در استان مازندارن قرار گرفته است که در سال‏ های اخیر شاهد وقوع سیلاب‏ های مخرب در آن هستیم. در این پژوهش به منظور اولویت‏ بندی سیل‏ خیزی زیرحوضه ‏های تالار تحت شرایط هیدرولوژیکی و فیزیوگرافی متفاوت با مساحت 6/189613 هکتار در کاربری‏ های کشاورزی، مسکونی، مرتع و جنگل اقدام شد. ابتدا حوضه را به شش زیرحوضه شامل شیرگاه، کارمزد، دراسله، پل‏سفید، ارژنگ رودبار و چاشم تقسیم کرده و برای هر زیرحوضه پارامترهای ژئومتری، اقلیمی، نفوذپذیری و فیزیوگرافی مانند مساحت، محیط، طول آبراهۀ اصلی، طول و شیب حوضه، زمان تمرکز، cn و دبی با استفاده از نرم‌افزار gis محاسبه شد. زمان تمرکز بر اساس خصوصیات حوضه با روش ‏های برانس‏بای ویلیامز، جانسون، پیلگریم‌ مک‌ درمات، کرپیچ، کالیفرنیا، چاو، اسپی، ونتورا بررسی شد که روش برانس‏بای‌ ویلیامز با 2/19 ساعت مناسب‏ ترین روش برای حوضۀ تالار بود. بر اساس روش scs سهم هریک از زیرحوضه‏ ها در سیل خروجی از کل حوضه تعیین شد. نتایج دبی حداکثر لحظه ‏ای سیلاب نشان داد پل‏ سفید با دبی 380 مترمکعب بر ثانیه بیشترین دبی را طی دورۀ آماری 1365 1398 داشته است. زیرحوضه ‏ها از نظر مشابهت پتانسیل سیل‏ خیزی، فرسایش، پوشش گیاهی و تاثیرات عملکرد انسانی به سه گروه با پتانسیل سیل‏ خیزی زیاد، متوسط و کم تفکیک شده‏ اند. نتایج نشان داد بیشترین مقدار سیل‏ خیزی در هر یک از زیرحوضه‏ ها به‌ترتیب شامل زیرحوضۀ چاشم با 19/29 درصد، دراسله 25/23 درصد و در نهایت، شیرگاه 76/16 درصد است.

prioritization of talar watershed flood risk potential in gis environment

talar watershed with various land use, hydrological and vegetation characteristics is located in mazandaran province in recent years, numerous devastating floods have occurred in this basin.in this study, flooding prioritization of talar sub-basins under different hydrological and physiographic conditions were compared with an area of 189613.6/ha in agricultural, residential, rangeland and forest land-uses.first, the basin is divided into six sub-basins, including shirgah, karmozd, drasleh, polusfid, arjangrudbar and chashem and for each sub-basin, geometric, climatic, permeability and physiographic parameters such as; area, perimeter, length of main channel, length and slope of basin, time of concentration, cn, discharge, etc.have been calculated using gis software.time of concentration with methods of branci bay williams, johnson, pilgrim-mcdremat, kirpich, california, chow, spey, ventura was evaluated based on the characteristics of the basin but the bransi-williams method with 19.2 hours tc, showed the most suitable method for the all basin. based on scs method, the share of each sub-basin was determined in the flood of output from the whole basin. the results of the maximum stannous flood peak also showed that polsefid with a flow of 380 cubic meters per second had the highest flow during the statistical period (1986-2019). sub-basins are divided into three groups with high, medium and low flood potential in terms of similarity of flood potential, erosion, vegetation, and effects of human impact. the results showed that the highest amount of flooding in each of the sub-basins includes the sub-basin of chashm with 29.19%, in draseleh with 23.25% and finally shirgah with 16.76%