ارزیابی روند تخریب اراضی در نمونه‌های اقلیمی استان فارس با استفاده از سنجش از دور و متغیرهای اقلیمی

روند تخریب اراضی در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده است. تغییرات اقلیم و کاربری اراضی در استان فارس در چند دهۀ گذشته روند تخریب و بیابان‏زایی را دوچندان کرده است. در تحقیق حاضر از داده‏های ماهواره‏ای برای بررسی تغییرات زمانی و مکانی پوشش‏گیاهی و ارتباط آن با تغییرات اقلیمی در نمونه‏های اقلیمی استان فارس در سال‏های 2000 تا 2020 بهره گرفته شد. روند زمانی تغییرات این متغیرها با آنالیز روند من-کندال و برای تعیین زمان تغییر و همبستگی مکانی به‌ترتیب از آزمون پتیت و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. روند تغییرات ndvi در اقلیم‏های خشک و فراخشک رو به افزایش و نقطۀ تغییر از سال 2010 به بعد بوده است. بر این اساس، می‏توان انتظار داشت به این معنا که در بیشتر مناطق فارس کاهش نسبت بارش به تبخیر بالقوه (افزایش تبخیر) رخ داده و روند تخریب رو به افزایش خواهد بود. بارش فاقد روند و دمای سطح زمین رو به کاهش است. الگوی مکانی روند ndvi و بارش در بیش از 70 درصد منطقه افزایشی (جنوبی) و ai و lst در بیش از 65 درصد منطقه (مرکزی) در حال کاهش است. بررسی همبستگی مکانی تغییرات ndvi با متغیرهای lst، بارش و ai نشان داد در مناطق مختلف اقلیمی نوع رابطه و قدرت همبستگی متفاوت بوده است. قوی‏ترین روابط همبستگی در اقلیم‏های فراخشک سرد در شمال شرق و مدیترانه‏ای معتدل که در شمال غرب استان واقع شده است، دیده شد.

land degradation trend in the climatic types of fars province using remote sensing and climatic variables

land degradation rapidly increased in developing countries. changes in climate and land use in fars province in the past few decades have intensified the process of destruction and desertification. in the present research, satellite data was used to investigate the temporal and spatial changes of vegetation and its relationship with climate changes in the climate samples of fars province in the years 2000 to 2020. the trend of changes of these variables in time with the mann-kendall method and in determining the time of change and spatial correlation, pettit’s test and pearson’s correlation test were used, respectively. the trend of ndvi in arid and semi-arid climates is increasing and the point of change is from 2010 onwards. based on this, it can be expected that in most regions of fars, we see a decrease in the ratio of precipitation to potential evaporation (increase in evaporation) and the decadence trend is increasing. precipitation has no trend and the surface temperature is decreasing. the spatial pattern of ndvi and precipitation trend is increasing in more than 70% of the region (south), and ai and lst are decreasing in more than 65% of the region (central). ndvi changes spatial correlation with lst, precipitation and ai variables showed that the type of relationship and the strength of correlation were different in climatic regions. the strongest correlations were seen in the cold ultra-arid climates in the northeast and the temperate mediterranean located in the northwest of the province.