پهنه بندی گستره خطر فرونشست زمین در دشت مرکزی استان البرز با بهره گیری از تکنیک تداخل سنجی راداری و الگوریتم تحلیل چندمعیارۀ aras

یکی از مخاطراتی که طی سال‌های اخیر در بسیار از مناطق رخ داده، مخاطرات ناشی از فرونشست است. دشت مرکزی استان البرز نیز طی سال‌های اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی مواجه بوده که این عامل سبب شده است تا این منطقه در معرض وقوع مخاطرۀ فرونشست قرار گیرد. هدف از این پژوهش، در مرحلۀ اول ارزیابی فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی راداری در محیط نرم‌افزار snap، با بهره‏ از قابلیت تصاویر -a1 sentinel و همچنین در ادامه، نسبت به پهنه‌بندی مناطق مستعد با الگوریتم چندمعیارۀ aras در محیط نرم‌افزار edrisi در بازۀ زمانی 2016 و 2021 اقدام شد. نتایج مطالعۀ حاضر نشان داد مقدار بین صفر تا 300 میلی‌متر فرونشست در محدودۀ مورد بررسی ایجاد شده است که بیشترین میزان فرونشست در بخش مرکزی (محدودۀ مهرشهر، خرمدشت، محمد‌شهر) و سپس در بخش جنوب غرب محدودۀ ماهدشت متمرکز است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه‏بندی خطر فرونشست؛ معیارهای افت سطح آب، کاربری اراضی، شیب و زمین‌شناسی، به‌ترتیب با ضریب وزنی 0.151، 0.147، 0.43 و 0.136، مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدودۀ مطالعاتی بوده و به‌ترتیب 135.55 و 192.28 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد است. به علاوه، نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین نقشۀ مستخرج از تداخل‌سنجی راداری با افت سطح آب چاه‌ها دارای مقدار 0.89 و با نقشۀ پهنه‌بندی فرونشست 0.98 است. در نهایت، می‌توان گفت که مهم‌ترین عامل اصلی دخیل در افزایش مقدار و پتانسیل فرونشت دشت مرکزی استان البرز، بهرۀ بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و افت سطح آب است.

zoning of land subsidence risk in the central plain of alborz province using radar interferometry technique and aras multi-criteria analysis algorithm

one of the dangers that has occurred in many areas in recent years is the dangers of subsidence. the central plain of alborz province has also faced a sharp drop in groundwater levels in recent years, which has caused this area to be at risk of subsidence. the purpose of this study is in the first stage of subsidence assessment using radar interferometry technique in snap software environment, using the a1 sentinel image capability and also in relation to zoning of susceptible areas with aras multi-criteria algorithm in software environment. edrisi was implemented in the period of 2016 and 2021. the results of the present study showed that the amount of zero to 300 mm of subsidence has been created in the study area, with the highest amount of subsidence in the central part (mehrshahr, khorramdasht, mohammadshahr) and then in the south. the west is concentrated in mahdasht. according to the results of subsidence risk zoning; criteria of water level decline, land use, slope and geology, with weight coefficients of 0.151, 0.147, 0.43 and 0.136, respectively, are the most important factors involved in creating the risk of subsidence of the study area and respectively 55. 135 and 192.28 square kilometers of the area have a very high risk. in addition, the results of the correlation coefficient between the map extracted from the radar interferometry with the water level drop of the wells is 0.89 and with the subsidence zoning map is 0.98. finally, it can be said that the most important factor involved in increasing the amount and potential of subsidence of the central plain of alborz province is the excessive use of groundwater and falling water levels.