تخصیص بهینۀ منابع آب در بخش کشاورزی با کاربرد مدل استاکلبرگ - نش-کورنو و تاکید بر بازار آب (مطالعۀ موردی: طرح انتقال آب با لوله منطقۀ سیستان)

‌از بزرگ‏ترین طرح‌های انتقال آب در کشور، طرح انتقال آب با لوله دشت سیستان است که با اجرای این طرح می‏توان آب اندک را به بهترین روش مدیریت کرد. هدف از این مطالعه، تخصیص بهینۀ منابع آب در بخش کشاورزی با استفاده از تئوری بازی و تاکید بر بازار آب در منطقۀ سیستان در سال 1398-1399 برای این طرح است. برای این منظور، از مدل تعادلی استاکلبرگ- نش- کورنو در دو حالت تخصیص عمومی و شرایط وجود بازار آب و برای حل مدل از یک فرایند فراابتکاری که ترکیبی از الگوریتم ژنتیک پویا و روش برنامه‌ریزی فازی است، استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد با ایجاد بازار آب در منطقه سود کل سیستم از 585484 میلیون ریال به 859322 میلیون ریال افزایش می‏یابد که میزان تغییرات معادل 3837 میلیون ریال است. همچنین، نتایج نشان داد مقدار شاخص برابری با ایجاد بازار کاهش می‌یابد و امکان تخصیص عادلانۀ آب بین مناطق فراهم می‏شود که میزان این تغییرات 7/7 درصد است و با کاهش راندمان آبیاری و استفاده از سیستم‏های سنتی آبیاری در سطح مزرعه، میزان سود کل سیستم کاهش خواهد یافت. بنابراین، شکل‏گیری بازار آب در سطح منطقۀ سیستان علاوه بر تغییر در میزان آب تخصیصی به محصولات در مناطق مورد مطالعه، سود حاصل از الگوی کشت را تغییر می‌دهد و در حالت کلی، منجر به بهبود وضعیت درآمدی کشاورزان و باعث ایجاد عدالت در تخصیص آب بین مناطق منطقۀ سیستان می‏شود.

optimal allocation of water resources in the agricultural sector by using the stackelberg-nash-cournot model and emphasis on water market (case study: sistan plain pipe water transfer project)

one of the largest water transfer projects in the country is the sistan plain pipe water transfer project, which can be used to manage few water in the best way. the purpose of this study is the optimal allocation of water resources in the agricultural sector using game theory and emphasis on the water market in the sistan region in 2019-2020. for this purpose, the stackelberg-nash-cournot equilibrium model has been used in two general allocation and market conditions.to solve the model, metaheuristic process has been used, which is a combination of dynamic genetic algorithm and fuzzy programming method. the results showed that with the creation of a water market in the region, the total profit of the system has increased from 58548 to 85932 million rials, which is a change of 383.75 million rials. the value of index e decreased with the creation of the market, the rate of these changes is 7.7%, and also the results show that the creation of a water market provides the possibility of fair distribution of water between regions. by reduction the irrigation coefficient and using the traditional irrigation system at the farm level, profits will decrease. therefore, the formation of a regional water market in the sistan region, in addition to changing the amount of water allocated to crops in the study areas, has changed the profits of the cultivation pattern and in general leads to improving farmers’ incomes and creating justice in allocation. water flows between the regions of sistan region.