بررسی هیدروژئوشیمیایی و ژئوترمومتری چشمه‎های آب گرم سیستم ژئوترمال منطقۀ شوط- ماکو

هدف از این پژوهش، بررسی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی چشمه‎های آب گرم مربوط به میدان زمین‎گرمایی خوی- ماکو، تاثیر واحدهای سنگی و نقش سیالات هیدروترمال بر افزایش غلظت عناصر در ترکیب آب چشمه‎ها و تخمین دمای مخزن بود که برای این منظور در شهریورماه 1397 از آب چشمه‎های گرم و سرد منطقۀ مطالعه‏شده نمونه‏برداری صورت گرفت. نتایج بررسی‏های هیدروشیمیایی نشان می‏دهد آب چشمه‎ها جزء ردۀ آب‎های محصور و کم‏عمق با تیپ بی‏کربناتۀ سدیک است، به طوری که مقدار na و hco3 به‏ترتیب 736 و 2122 میلی‎گرم بر لیتر می‎رسد. نتایج بررسی نسبت‏های مختلف یونی و نمودار‏های هیدروژئوشیمیایی نشان داد زیاد بودن غلظت عناصر در ترکیب آب چشمه بیشتر مربوط به تاثیر سنگ‎های میزبان و فرایند تعویض یونی است. در چشمه‏‏های آب گرم با غلظت زیاد hco3, na و عناصر فرعی as و b با مقادیر 1.47 و 0.7میلی‎گرم بر لیتر، به دلیل نبود سنگ‏های تبخیری، همچنین به دلیل حضور توده‏های گرم ماگمایی در اعماق، منشا این یون‏ها می‏تواند به جدایش آن‏ها از سیستم ماگمایی و هیدروترمال مرتبط باشد. آب‏های حرارتی منطقۀ مطالعه‏شده بر اساس دیاگرام na-k-mg جزء آب‏های نابالغ است، بنابراین نتایج حاصل از ژئوترمومتر‏های کاتیونی با دمای مخزن بین 22 تا 667 درجۀ سانتی‎گراد نمی‎تواند از صحت و دقت کافی برخوردار باشد. بر اساس نتایج حاصل از ژئوترمومترهای سیلیس، شاخص اشباعیت کانی‏های کوارتز و کلسدونی و مدل اختلاط آنتالپی سیلیس دمای مخزن خیلی زیاد نیست و حدود 70 تا 78 درجۀ سانتی‏گراد برآورد می‎شود.

hydrogeochemistry investigation and geothermometry of hot spring in the shoot-maku geothermal system

the aim of this study is to investigate the hydrogeochemical characteristics of hot water springs of khoy-maku geothermal field, the effect of different rocks, the role of hydrothermal fluids on increasing the concentration of ions and elements in springs and estimating the reservoir equilibrium temperature. for this purpose, water samples were taken from hot and cold springs in september 2018. the results show that this water is confined and shallow and in them a water type is na-hco3. in springs na and hco3 are 736 and 2122 mg/l, respectively. results of ion ratios, hydrogeochemical diagrams show that the high concentration of ions in the water are related to the effect of host rocks and ion exchange. hot water springs have high na, hco3, and as and b are 1.47 and 0.7 mg/l, respectively. there are no evaporative rocks in the study area, therefore, the source of ions cannot be only attributed to the effect of rocks. due to the presence of heat magmatic bodies in the depths, the high concentration of some elements, can be related to their separation from magmatic and hydrothermal systems. according na-k-mg diagram the thermal waters were immature waters. therefore, the use of cation geothermometers to estimate the depth temperature of the geothermal reservoir in the region between 22 to 667 °c, can not be accurate enough. based on silica geothermometers, mineral saturation index and enthalpy–silica mixing model, reservoir temperature was not very high and estimated in the range of 70 to 78°c.