مدل‏سازی میزان تاب‏آوری چاه‏های آب شرب شهرستان مراغه در برابر آلودگی نیترات و فسفات

بررسی مسئلۀ تاب‏آوری چاه‏های آب شرب و ارائۀ مدلی بهینه در تعیین حریم کیفی آنها، یکی از ابزارهای مهم مدیریت و حفاظت از منابع ارزشمند آب‏های زیرزمینی محسوب می‏شود. در این مقاله از مدل دراستیک برای ارزیابی تاب‏آوری بر مبنای آسیب‌پذیری ذاتی آبخوان بر اساس مدلmodflow  و ردیابی حرکت ذرات در آبخوان به وسیلۀ modpath برای تعیین ناحیۀ گیرش چاه‌ها استفاده شده است. با تلفیق نتایج هر دو مدل در محیط gis نقشۀ ریسک آلودگی و میزان تاب‏آوری چاه‏های آب شرب در محدودۀ شهرستان مراغه به صورت ناحیه‌ای و در محدودۀ ناحیۀ گیرش چاه‌های آب شرب تعیین شد. همچنین، تعیین تاب‏آوری بر اساس آسیب‏های ناشی از آلاینده‌ها به آبخوان در محدودۀ حریم کیفی چاه‌ها از یک مدل ارزیابی کیفی بر اساس آلاینده‏ها برای تعیین دقیق‏تر حریم کیفی استفاده شد. بیشتر چاه‏های شرب موجود در محدوده با تاب‏آوری کمتر با کاربری اراضی کشاورزی بود. میزان نیترات در چاه‏های آب شرب مراغه به طور میانگین  mg/l7/3 بوده که پایین از حد استاندارد است. میزان فسفات نیز به طور میانگین  mg/l0/35 بوده که بالاتر از حد استاندارد آن است. با توجه به تعیین حریم کیفی چاه شرب در سال‏های مختلف باید حریم کیفی بزرگ‌تری (ده‌ساله) برای چاه‏های این مناطق در نظر گرفته شود. برای مناطق با تاب‏آوری زیاد و کاربری‏های اراضی دیگر می‏توان حریم حفاظتی کوچک‌تری اعمال کرد.

evaluation of resilience of nitrate and phosphate polluted drinking water wells in maragheh city to present the optimal model in 2019-2020

background: investigating the issue of resilience of drinking water wells and presenting an optimal model in determining their quality privacy is one of the most important tools for managing and protecting valuable groundwater resources. in this paper, the drastic model is used to evaluate resilience based on the inherent vulnerability of the aquifer based on the modflow model and track the movement of particles in the aquifer by modpath to determine the catchment area of wells.materials and methods: by combining the results of both models in gis environment, the pollution risk map and the resilience of drinking water wells in maragheh city were determined regionally and in the catchment area of drinking water wells. also, determination of resilience based on damage caused to pollutants to the aquifer within the quality area of wells. a quality assessment model based on pollutants was used to determine the quality area more accurately.results: most of the drinking wells in the area were less resilient with agricultural land use. nitrate content in maragheh drinking water wells averaged 7.3 mg/l, which is below the standard. phosphate content was 0.35 mg/l on average, which is higher than the standard.discussion and conclusion: due to determining the quality of drinking wells in different years, a larger quality area (ten years) should be considered for wells in these areas. smaller protection can be applied to areas with high resilience and other land uses.