|
|
|
|
پیشبینی اثر ترکیبی تغییر اقلیم و کاربری اراضی بر فرسایش خاک در ایران با استفاده از داده های جهانیglosem
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
معماریان هادی ,اکبری مرتضی
|
|
منبع
|
اكوهيدرولوژي - 1400 - دوره : 8 - شماره : 2 - صفحه:513 -534
|
|
چکیده
|
فرسایش خاک فرایندی پیچیده با اثر نامطلوب محیط زیستی است. امروزه، در مقیاس جهانی، با مدلسازی تاثیر عوامل طبیعی و انسانی بر شدت فرسایش خاک، امکان تعیین پیشرانهای اصلی بومسازگان، برای سیاست‌گذاری کارآمد در مدیریت بهینۀ خاک فراهم شده است. بنابراین، در مطالعۀ حاضر برای پیشبینی فرسایش خاک در حوضههای آبخیز ایران از دادههای اعتبارسنجیشده پروژۀ برآورد جهانی فرسایش خاک در پایگاه glosem شامل سناریوی پایه (2015) و پیشبینیهای آینده (2070) فرسایش خاک با اثر تغییر اقلیم در 3 سناریوی اقلیمی rcp2.6، rcp4.5 و rcp8.5 بر عامل فرسایندگی باران (r) و اثر تغییر کاربری اراضی در 3 سناریوی تلفیقی ssp1rcp2.6، rcp4.5 ssp2 و ssp5rcp8.5 بر عامل پوشش گیاهی (c) و عامل حفاظت خاک (p) است، استفاده شد. نتایج نشان داد آسیبپذیری حوضههای آبخیز مرکزی، جنوبی و شرق کشور از تغییرات ترکیبی اقلیم و کاربری اراضی بیشتر از سایر حوضههاست. بهطوری که در این آبخیزها، حتی بدون در نظر گرفتن اثر تغییر اقلیم، روند تغییرات فرسایش خاک بین سناریوی پایه (2015) با سناریوهای ssp2rcp4.5 و ssp5rcp8.5 افزایشی بوده، ولی در آبخیزهای مرطوب یا نیمه‌مرطوب شمالی و غربی کشور کاهشی است. با در نظر گرفتن اثر ترکیبی تغییر کاربری و اقلیم، روند تغییرات فرسایش خاک بین سناریوی پایه (2015) با سناریوهای ssp1rcp2.6 (با میانگین افزایش 184 درصد)، ssp2rcp4.5 (با میانگین افزایش 243 درصد) و ssp5rcp8.5 (با میانگین افزایش 341 درصد) در تمامی آبخیزها به‌جز آبخیز ارس افزایشی بوده است. نتایج تحقیق بیانگر آسیبپذیری بیش از 10 برابری حوضههای آبخیز مرکزی ایران ناشی از تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی تا سال 2070 است.
|
|
کلیدواژه
|
پیشبینی فرسایش خاک، تخریب سرزمین، مدلهای اقلیمی، مدل جهانی فرسایش خاک، مدیریت حوضه های آبخیز
|
|
آدرس
|
دانشگاه بیرجند, دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست, گروه مهندسی آبخیزداری, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط زیست, گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Prediction of combined effect of climate and land use changes on soil erosion in Iran using GloSEM data
|
|
|
|
|
Authors
|
Memarian Hadi ,Akbari Morteza
|
|
Abstract
|
Soil erosion is a complex process with adverse environmental impacts. Therefore, in this study, to assess the severity of soil erosion in Iran watersheds, the validated data set of the Global Soil Erosion Modeling project (GloSEM database) were used. This project includes baseline scenario (2015) and future forecasts (2070) of soil erosion with the effects of climate change in three scenarios RCP2.6, RCP4.5 and RCP8.5 on rainfall erosivity factor (R) and the effects of land use change in three combined scenarios SSP1RCP2.6, RCP4.5 SSP2 and SSP5 RCP8.5 on vegetation (C) and soil protection (P) factors. The results showed that the vulnerability of central, southern, and eastern watersheds due to climate change and land use chaange was higher than other watersheds. In these areas, even without considering the effects of climate change, the trend of soil erosion changes in the baseline scenario (2015) with SSP2RCP4.5 and SSP5RCP8.5 scenarios has been increasing, but declining in humid or semihumid areas in north and west. Considering the combined effects of land use and climate change, the trend of soil erosion changes between the baseline scenario (2015) with the scenarios of SSP1RCP2.6 (with an average increase of 184%), SSP2RCP4.5 (with an average increase of 243%) and SSP5 RCP8.5 (with an average increase of 341%) has been increasing in all watersheds except Aras watershed. The results of the study indicate that the vulnerability of more than 10 times in the central watersheds of Iran due to climate and land use changes by 2070.
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|