ارزیابی آثار تغییر اقلیم و فعالیت انسانی بر منابع آب (مطالعۀ موردی: رودخانۀ کارون)

تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی، از جمله سدسازی و برداشت آب برای مصارف مختلف، دو کلیدواژه در مدیریت منابع آب هستند که به طور مستقیم بر تبادلات آب بین منابع آب سطحی و زیرزمینی موثر‌ند. تحقیق ‎حاضر به تعیین سهم تغییر اقلیم (خشکسالی هیدرولوژیکی) و فعالیت‌های انسانی (سدسازی) ‏بر منابع آب رودخانۀ کارون پرداخته است. به این منظور، ‌منابع آب سطحی و آبخوان محدودۀ مطالعاتی گتوندعقیلی برای مطالعه ‎انتخاب شد. با تجزیه‌وتحلیل ماتریس ایرانی آثار سدسازی بر منابع آب مشخص شد. نتایج نشان داد تعداد آثار میانگین جبری منفی در ستون برابر با 6 عدد و تعداد پیامدهای میانگین جبری منفی در ردیف برابر با 4 عدد است که در این بین، تعداد پیامد‌های منفی کمتر از 3.1 در ستون، به توسعۀ گردشگری و تفرج‏ مربوط می‌شود. همچنین، تعداد آثار منفی کمتر از 3.1 در ردیف، مربوط به کیفیت آب ‏رودخانه‏ است. در ادامه، به منظور تعیین سهم تغییر اقلیم در تغییرات منابع آب، شاخص‌های خشکسالی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی در دورۀ آماری 15 ساله محاسبه شدند. نتایج ‏مقایسۀ میزان هدایت الکتریکی و ‏tds  در نقاط نمونه‌برداری‌شده ‏نشان‌دهندۀ افزایش درخور توجه بود که با نتایج ماتریس ایرانی همخوانی داشت. همچنین، با توجه به آبگیری سد گتوند علیا در سال 1390 و مقایسۀ شاخص‌های sdi و gri نشان می‌دهد طی سال‌های 1391 تا 1394 خشکسالی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی در منطقه وجود نداشته است و بر این اساس، می‌توان بخشی از افت آبخوان را ناشی از احداث سد گتوند علیا و برداشت‌های منطقه‌ای دانست.

Assessing the Impacts of Climate Change and Human Activity on Water ‎Resources, Case Study: Karun River

Climate change and human activities, including dams, are keywords in water resources management ‎that directly affect water ‎exchanges between surface and groundwater resources. The purpose of ‎this study is to determine the ‎contribution of human activities (dam construction) and climate ‎change (hydrological drought) ‎on the water resources of the Karun River. For this purpose, the ‎study area of GotvandAghili was selected. By analyzing ‎the Iranian matrix, the effects of dam ‎construction on water resources were determined. ‎The results showed that there are 6 and 4 ‎negative effects ‎in the column and row respectively. However, the matrix shows that the ‎consequence and impact of tourism development and ‎recreation activity and surface water quality ‎are less than 3.1. Continuously, to determine the contribution of climate change in ‎water resources, ‎hydrological and hydrogeological drought indices were calculated over ‎an 11year statistical period. ‎The results of comparing the electrical conductivity in the sampled points show a significant ‎increase that was consistent with the ‎results of the Iranian matrix. Comparison of SDI and GRI ‎indices shows that from ‎‎2012 to 2015, there was no hydrological and hydrogeological drought in ‎the region, ‎and based on this, part of the aquifer decline can be considered as a result of the ‎‎construction of the Gotvand Olya Dam. ‎