|
|
ارزیابی مدلهای نفوذ آب در خاکهای با بافت مختلف تحت مقادیر متفاوت محتوای رطوبت اولیه
|
|
|
|
|
نویسنده
|
واعظی علی رضا ,بهتری مهران ,فرومدی مجید
|
منبع
|
اكوهيدرولوژي - 1398 - دوره : 6 - شماره : 3 - صفحه:707 -717
|
|
|
چکیده
|
مدلهای نفوذ آب کارکرد زیادی در پیشبینی رواناب در زمینهای شیبدار دارند. دقت مدلها در کنار نوع خاک به شرایط رطوبت اولیه وابسته است. پژوهش حاضر در سه نوع بافت خاک (لوم، لوم شنی و لوم رسشنی) با چهار سطح رطوبت اولیه هر یک در سه تکرار در دامنهای با شیب 7 درصد در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. در مجموع، 36 کرت آزمایشی شامل 12 کرت برای هر خاک به ابعاد 80 سانتیمتر× 60 سانتیمتر در دامنه احداث شد. ابتدا خاک داخل کرتها با آب آبیاری اشباع شده و در فواصل زمانی یک، چهار، هفت و 10 روز پس از اشباعسازی، رطوبت جرمی خاکها تعیین شد. سرعت نفوذ آب به خاک به روش استوانۀ مضاعف در هر کرت اندازهگیری شد. مدلهای کوستیاکوف، کوستیاکوف- لوئیس، هورتون، حفاظت خاک آمریکا، گرین آمپت و فیلیپ بر دادههای نفوذ برازش و دقت آنها با برخی شاخصهای آماری ارزیابی شد. نتایج نشان داد سرعت نفوذ آب در خاکها با تغییر مقدار رطوبت اولیه بهشدت تغییر مییابد. این تغییرات در خاک لوم شنی و در مراحل اولیۀ نفوذ بارزتر بود. تغییرات زیادی از نظر سرعت نفوذ نهایی در خاکها تحت تاثیر رطوبت اولیه رخ نداد و کمترین مقدار در خاک لوم رسشنی (1.90 میلیمتر بر ساعت) و بیشترین مقدار در خاک لوم (3.75 میلیمتر بر ساعت) مشاهده شد. هورتون مناسبترین مدل توصیفکنندۀ تغییرات زمانی نفوذ آب به خاک در سطوح مختلف رطوبتی بود، به طوری که بیشترین ضریب تبیین (0.99=r2) و کمترین مقدار ریشۀ میانگین مربعات خطا (rmse= 0.23 mm.h-1) و شاخص آکاییک (0.27= aic) را نشان داد. مدل گرین- آمپت به شرایط متفاوت رطوبتی خاک حساس بود و ضعیفترین برازش را بر دادههای نفوذ نشان داد. از این رو، میتوان از مدل هورتون برای بررسی تغییرات نفوذ آب به خاک تحت شرایط مختلف رطوبتی استفاده کرد.
|
کلیدواژه
|
استوانۀ مضاعف ,تغییرات زمانی ,رطوبت خاک ,زمین شیبدار ,سرعت نفوذ
|
آدرس
|
دانشگاه زنجان, دانشکدۀ کشاورزی, گروه علوم خاک, ایران, دانشگاه زنجان, دانشکدۀ کشاورزی, گروه علوم خاک, ایران, دانشگاه زنجان, دانشکدۀ کشاورزی, گروه علوم خاک, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|