کاربرد پایش ریسک خشکسالی محصولات دیم در مقیاس زیرحوضه بر بهبود مدیریت خشکسالی (مطالعه موردی: حوضۀ آبخیز خرم‏آباد)

مدیریت ریسک خشکسالی، به استراتژی نیاز دارد. انتخاب مقیاس مکانی یکی از وجوه استراتژی است. در تحقیق حاضر پایش خشکسالی در مقیاس زیرحوضه بررسی شده و به دلیل حساسیت بیشتر محصولات دیم نسبت به خشکسالی، ارزیابی در مورد محصولات دیم انجام ‏شده است. به این منظور، با استفاده از شبیه‏ساز swat، حوضۀ آبخیز خرم‏آباد به مساحت 2480 کیلومترمربع براساس همگنی بافت خاک، کاربری اراضی و ارتفاع، به 31 زیرحوضه تقسیم شد. شاخص اکتشاف خشکسالی rdi، متناسب با سال زراعی منطقه، در مقیاس زمانی نُه‌ماهه برای ارزیابی وضعیت خشکسالی کشاورزی طی مدت 1348 1396 در نظر گرفته شد. با استفاده از روش تیسن و نیز ایستگاه‏های هواشناسی موجود در محدودۀ مطالعه‌شده، باران و دمای هر یک از زیر‏حوضه‏ها، تخمین زده شد. همچنین، کاهش نسبی عملکرد محصولات دیم، تحت تاثیر هر یک از شدت‏های مختلف خشکسالی، محاسبه شد. مطالعۀ حاضر توانست مناطق مختلف حوضه را از نظر ریسک خشکسالی محصولات مختلف با یکدیگر مقایسه کند، به‏گونه‏ای که نشان داد ریسک تولید محصولات، در هر یک از زیرحوضه‏ها، متفاوت و دارای دامنه 14 تا 30 درصد است. به‌طوری که میانگین ریسک تولید گندم، جو، نخود و عدس، به‌ترتیب 21.2، 18.8، 17.4 و 18 درصد به دست آمد. در ضمن، تاثیر شدت خشکسالی بر عملکرد هر یک از محصول‏ها متفاوت بود. به این ترتیب که در خشکسالی متوسط 54 60، 47 55، 46 54،47 57؛ خشکسالی شدید 63 70، 58 64، 49 60، 51 62 و خشکسالی بسیار شدید 75 82، 69 74، 59 68، 67 74 درصد، سبب کاهش عملکرد پتانسیل محصولات به‌ترتیب، گندم، جو، نخود و عدس شد.