بررسی تاثیرات خشکسالی دریاچۀ ارومیه بر تغییرات پایداری سکونتگاه‏های روستایی (مطالعۀ موردی: روستاهای حوضۀ آبخیز قلعه‌چایی شهرستان عجب‏شیر)

رویکرد پایداری به عنوانِ چارچوبی کارآمد برای مدیریت روستایی در برابر انواع مخاطرات محیطی از جمله خشکسالی محسوب می‏شود که نیازمند به‏کارگیری فنون سنجش پایداری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت پایداری روستاهای حوضۀ آبخیز قلعه‌چایی شهرستان عجب‏شیر در برابر خشک شدن دریاچۀ ارومیه صورت پذیرفته است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‏ای و میدانی بوده است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را 21185 نفر ساکن در 21 روستای این محدوده تشکیل داده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر و به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. یافته‏های پژوهش حاضر با استفاده از مدل بارومتر پایداری نشان داد از نظر پایداری زیست‏محیطی روستاهای بررسی‌شده طی سال‏های 1385 تا 1390 با کاهش پایداری برابر با 0.146- مواجه شدند و از نظر پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی به‌ترتیب افزایش نسبی 0.132 و 0.055 را تجربه کردند. در نهایت، روستای جوان‌قلعه با سطح پایداری 0.742 به عنوان پایدارترین روستا طی 15 سال اخیر بوده است و سپس روستاهای قوزولجه (0.666) و ینگجه (0.657) قرار دارند. همچنین، روستاهای چنار، محمودآباد و گنبد به عنوان ناپایدارترین روستاهای 15 سال اخیر بوده‏اند. یافته‏های آزمون کندال نشان داد بین موقعیت قرارگیری روستاها به دریاچۀ ارومیه از نظر دوری و نزدیکی با میزان پایداری آنها همبستگی مثبت و معناداری در سطح 0.577= rوجود دارد. در نهایت، با توجه به یافته‏های پژوهش حاضر، پیشنهادهای کاربردی در زمینۀ مقابله با خشکسالی و ارتقای وضعیت پایداری روستاها ارائه شده است.