|
|
مدل سازی تاثیر خصوصیات بیوفیزیکی و توپوگرافی سطح بر توزیع مکانی رطوبت خاک در تابستان (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز بالخلی چای)
|
|
|
|
|
نویسنده
|
فتح العلومی سولماز ,واعظی علی رضا ,علوی پناه کاظم ,قربانی اردوان
|
منبع
|
اكوهيدرولوژي - 1399 - دوره : 7 - شماره : 3 - صفحه:563 -581
|
|
|
چکیده
|
استفاده از دادههای ماهوارهای برای برآورد سریع رطوبت خاک و تعیین عوامل محیطی موثر بر آن، در سالهای اخیر توسعه یافته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر خصوصیات بیوفیزیکی و توپوگرافی سطح بر توزیع مکانی رطوبت خاک در تابستان بود. به این منظور، رطوبت خاک در 148 نقطه در حوضۀ آبخیز بالخلیچای در استان اردبیل اندازهگیری شد و از روش مثلثی مبتنی بر سنجش از دور بر مبنای مدل رقومی ارتفاع aster، نقشۀ پوشش زمین و دادههای اقلیمی برای مدلسازی رطوبت خاک استفاده شد. خصوصیات بیوفیزیکی سطح از جمله نمناکی، سبزینگی، روشنایی، و دمای سطح زمین و متغیرهای توپوگرافی (زاویۀ محلی فرود خورشید، ارتفاع، درجه و جهت شیب) محاسبه شدند. خطای مدل در ماههای مختلف با استفاده از آمارههای خطا تعیین شد. بر اساس نتایج، مقدار میانگین رطوبت خاک در منطقه در ماههای تیر، مرداد و شهریور بهترتیب 4.67، 6.22 و 4.66 درصد حجمی بود. ضریب تبیین (r2) و ریشۀ میانگین مربعات خطا (rmse) بین رطوبت خاک برآوردی و اندازهگیریشده در شهریورماه کمترین مقدار (بهترتیب 0.78 و 1.44) را داشت. قویترین رابطۀ خطی بین رطوبت خاک و متغیرهای بیوفیزیکی (توپوگرافی) در تیرماه (بهترتیب با r2و rmse برابر با 0.53 و 0.29) بود. با افزایش دمای سطح و روشنایی، رطوبت خاک کاهش یافت. با اینحال، افزایش مقدار سبزینگی، نمناکی، ارتفاع و زاویۀ محلی فرود خورشید سبب افزایش مقدار رطوبت خاک شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد از مدل مثلثی میتوان برای بررسی توزیع مکانی رطوبت خاک با استفاده از خصوصیات بیوفیزیکی و توپوگرافی سطح بهره گرفت. استفاده از نتایج پژوهش حاضر میتواند در بهبود دقت مدلسازی رطوبت برای استفاده در کاربردهای مختلف از جمله مدیریت آبیاری، پیشبینی رواناب و کشاورزی دقیق بسیار مفید باشد.
|
کلیدواژه
|
خصوصیات بیوفیزیکی ,دمای سطح زمین ,زاویۀ محلی فرود خورشید ,لندست 8 ,ویژگیهای توپوگرافی
|
آدرس
|
دانشگاه زنجان, دانشکدۀ کشاورزی, ایران. داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﻘﻖ اردﺑﯿﻠﯽ, داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ, ایران, دانشگاه زنجان, دانشکدۀ کشاورزی, گروه علوم خاک, ایران, دانشگاه تهران, دانشکدۀ جغرافیا, گروه سنجش از دور و Gis, ایران, دانشگاه محقق اردبیلی, دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی, گروه مرتع و آبخیزداری, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|