بهره‏برداری بهینه از مخزن سد سلمان فارسی با استفاده از الگوریتم وال و هیبرید آن با الگوریتم ژنتیک براساس روش تصمیم‏گیری چندمعیاره

بهره‏برداری بهینه از مخازن سدها، یکی از مباحث ضروری در مدیریت منابع آب و به‏ویژه منابع آب سطحی است. در پژوهش حاضر، پس از معرفی الگوریتم بهینه‏سازی وال، عملکرد این الگوریتم به‏تنهایی و در حالت ترکیب با الگوریتم ژنتیک در مسئلۀ بهره‏برداری بهینه از مخزن سد سلمان فارسی ارزیابی شده است. در مسئلۀ بهینه‏سازی حاضر، تابع هدف به‏صورت کمینه‏سازی کل کمبود طی بهره‏برداری تعریف شده است. همچنین، محدودیت‏های معادلۀ پیوستگی مخزن، حجم ذخیرۀ مخزن و حجم رهاسازی از مخزن بر تابع هدف مسئله اعمال شده‏اند. عملکرد حاصل از الگوریتم‏های پیشنهادی با عملکرد حاصل از الگوریتم ژنتیک به‏عنوان یکی از الگوریتم‏های رایج در این زمینه و برنامه‏ریزی غیرخطی به‏عنوان بهینه‏یاب مطلق مقایسه شده‏ است. عملکرد مدل‏ها براساس شاخص‏های اطمینان‏پذیری، برگشت‏پذیری، آسیب‏پذیری و پایداری ارزیابی شده است. نتایج به‌دست‌آمده از جواب‏های بهینه نشان دادند جواب بهینۀ مطلق براساس روش برنامه‏ریزی غیرخطی و با استفاده از نرم‏افزار لینگو برابر 0.181 به دست آمده است و جواب بهینۀ مدل‏های الگوریتم هیبریدی وال-ژنتیک، الگوریتم ژنتیک و الگوریتم وال به‌ترتیب با 2.9، 24.2 و 337.0 درصد افزایش نسبت به جواب بهینۀ مطلق در رتبه‏های اول تا سوم قرار دارند. همچنین، نتایج به‌دست‌آمده از شاخص‏های ارزیابی عملکرد مدل‏ها نشان دادند از نظر اطمینان‏پذیری و آسیب‏پذیری، مدل برنامه‏ریزی غیرخطی و از لحاظ برگشت‏پذیری، الگوریتم ژنتیک و از نظر پایداری، الگوریتم هیبریدی وال-ژنتیک بهترین عملکرد در بین مدل‏ها را دارند. به منظور انتخاب برترین مدل براساس تابع هدف و شاخص‏های ارزیابی عملکرد مدل‏ها از روش تصمیم‏گیری چندمعیاره استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این روش نشان دادند عملکرد الگوریتم هیبریدی وال-ژنتیک در رتبۀ اول قرار دارد و مدل‏های برنامه‏ریزی غیرخطی، الگوریتم ژنتیک و الگوریتم وال به‌ترتیب در رتبه‏های دوم تا چهارم قرار دارند.