بررسی تاثیر تغییرات اقلیم آینده بر تغییرات دما، بارندگی و منحنی‏های شدت - مدت- فراوانی در مناطق خشک (مطالعۀ موردی: حوضۀ تهران-کرج)

با توجه به اینکه ایران غالباً در آب و هوای گرم و خشک تا نیمه‌خشک قرار دارد، ارزیابی و پایش درازمدت شرایط اقلیمی می‏تواند تاثیر درخور توجهی بر مدیریت‏های کلان منابع آب کشور داشته باشد. به این منظور، در پژوهش حاضر ضمن تهیۀ اطلاعات مورد نیاز از ایستگاه سینوپتیک مهرآباد در حوضۀ آبخیز تهران-کرج، واقع در استان‏های تهران و البرز، اقدام به پیش‌بینی پارامترهای بارندگی، دمای ‏بیشینه و دمای کمینه، توسط مدل ریزمقیاس‌نمایی sdsm و تحت سناریوهای جدید گزارش پنجم (ar5) هیئت بین‌الدول و مدل گردش عمومی canesm2 شد. سپس، با توجه به خروجی‏های مدل یادشده، منحنی‏های شدت- مدت- فراوانی در دورۀ بازگشت‏های مختلف و برای دوره‏های مشاهداتی (1986 2015) و آینده (2021 2050 و 2051 2080) استخراج شد. نتایج نشان دادند هرچند، بارندگی زمستانه و تابستانه در دوره‏های (2021 2050) و (2051 2080) در هر سه سناریو افزایش داشته است، اما در مجموع بارندگی سالانه برای هر سه سناریو و در هر دو دوره کاهش خواهد یافت (به میزان 6.17، 8.02 و 8.48 درصد به‌ترتیب برای سناریوهای 2.6، 4.5 و 8.5، طی دورۀ 2021-2050 و به میزان 9.43، 7.98 و 8.56 درصد طی دورۀ 2051-2080). به‌رغم اینکه میانگین دمای سالانه تغییرات محسوسی را نسبت به دورۀ مشاهداتی نشان نداده، اما بررسی تغییرات داده‏های دما در سناریوهای مختلف بیان‌کنندۀ سیر صعودی میانگین دمای سالانه در دوره‏های پیش‌بینی‌شده است. همچنین، شدت بارندگی در دوره‏های 2021-2050 و 2051-2080 و در هر سه سناریوی 2.6، 4.5 و 8.5 (دورۀ بازگشت‏های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 سال و مقیاس‏های زمانی 0.17، 0.33، 0.5، 1، 2، 4، 8، 12، 16، 20 و 24 ساعت) نسبت به دورۀ مشاهداتی (1986 2015) کاهش خواهد یافت. به طوری که سناریوی 2.6 در دورۀ آماری 2021-2050، و سناریوی 4.5 در دورۀ آماری 2051-2080، بیشترین کاهش شدت بارندگی را نسبت به دورۀ مشاهداتی خواهند داشت. اما مقایسۀ سناریوهای پیش‌بینی‌شده با یکدیگر (همۀ دورۀ بازگشت‏ها و مقیاس‏های زمانی مد نظر) نشان می‏دهد شدت بارندگی به‌ترتیب در سناریوهای 2.6، 4.5 و 8.5 در دورۀ آماری 2021-2050 و سناریوهای 4.5، 8.5 و 2.6 در دورۀ آماری 2051-2080 با شیب ملایمی افزایش خواهد یافت.