ارزیابی و مدل‌سازی پارامتر‏های محیطی موثر بر وقوع بهمن در محور میگون‏-شمشک با استفاده از تکنیک‌های آماری چندمتغیره

سقوط بهمن یکی از پدیده‏های مناطق کوهستانی و برف‏گیر است، که ممکن است خطرهای فراوان و مشکلات جبران‌ناپذیر به وجود آورد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین مهم‏ترین پارامترهای موثر در وقوع بهمن در گذرگاه‏های ‏محور میگون‏- شمشک است. این محور در حوضۀ آبخیز شمشک با وسعتی ‏حدود 37/75 کیلومترمربع در شمال شرقی تهران و در شهرستان شمیران واقع ‏است. به‌منظور ارزیابی گذرگاه‏های بهمن، پارامتر‏های محیطی موثر بر وقوع بهمن شامل طول دره، عرض دره، آزیموت، درصد شیب، ضریب انحنای دره، ارتفاع، رس، سیلت، ماسه، ضریب زبری، درصد پوشش گیاهی، درصد پوشش سنگی، بارش، دما و برف تعیین شد. در منطقۀ مطالعه‌شده سه نوع درۀ دارای بهمن دائمی، آنی و بدون بهمن شناخته شد. نتایج به‌دست‌آمده از مقایسۀ پارامتر‏های محیطی دره‏های بهمن آنی و دائمی نشان داد درصد شیب، ضریب زبری، میزان رس، سیلت، ماسه، درصد پوشش گیاهی و سنگی تفاوت معنا‏داری بین این دو دره دارند. همچنین، در مقایسۀ بین گذرگاه‏های این دو دره فقط پارامتر ضریب انحنای دره معنا‏دار شد. نتایج مقایسۀ هر سه نوع دره نشان داد آزیموت، ضریب انحنای دره، درصد شیب، ضریب زبری، درصد پوشش گیاهی و سنگی دارای تفاوت معنا‏داری است. طی مقایسۀ گذرگاه‏های هر سه نوع دره، ضریب انحنای دره به عنوان پارامتر معنا‏دار شناخته شد. مهم‏ترین پارامترهای موثر بر وقوع بهمن که از نتایج تحلیل عاملی به دست آمد، آزیموت و ضریب زبری است.