بررسی پتانسیل منابع آبی کارست پرآو-بیستون به‌عنوان منابع تامین آب پایدار اکوسیستم‌های زاگرس

آب‏های زیرزمینی یکی از منابع طبیعی مهم جهانی برای جوامع و نیز فعالیت‏های کشاورزی و صنعتی هستند. یکی از منابع مهم کارست، منابع آبی آن است. شناخت عوامل موثر در تغذیۀ چشمه‏ها و همچنین تعیین مناطق با پتانسیل بالای منابع آب کارستی، می‏تواند به ما برای مدیریت منابع آب کمک کند. هدف از تحقیق حاضر، تعیین پتانسیل منابع آب تودۀ کارستی پرآو-بیستون است. برای شناخت منشا کارستی چشمه‏های منطقۀ مطالعه‌شده از آنالیز هیدروشیمیایی آب آنها استفاده شد. تیپ آب کربناته، رخسارۀ کلسیک، قرارگرفتن در ناحیۀ چپ نمودار پایپر و بررسی نسبت مولار، همگی، نشان‌دهندۀ منشا کارستی چشمه‏های منطقۀ مطالعه‌شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل topsis و بررسی هشت متغیر سنگ‏شناسی، تراکم گسل، بارش، تراکم آبراهه، شیب، ارتفاع، جهت شیب و پوشش گیاهی، به تعیین پتانسیل منابع آب زیرزمینی در تودۀ کارستی پرآو-بیستون اقدام شد. به این منظور، برای استانداردسازی لایه‏ها از منطق فازی و برای تعیین وزن هر یک از لایه‏ها از روش تحلیل سلسله‏مراتبی (ahp) استفاده شد. در نهایت با اجرای مدل، نقشۀ پتانسیل منابع آب کارست منطقۀ مطالعه‌شده به دست آمد. بررسی نقشۀ نهایی، بیان‌کنندۀ تاثیر زیاد دو عامل سنگ‎شناسی و گسل‎ها در پتانسیل منابع آب کارست هستند، به‌طوری که طبقات با پتانسیل بالا، منطبق بر سازند‎های ضخیم‎لایۀ آهکی با تراکم زیاد گسل‎ها و شکستگی‎های محلی‌اند. از نظر سنگ‎شناسی، طبقه با پتانسیل خیلی زیاد منطبق بر واحد آهک بیستون با خالص‏ترین نوع آهک و بخش‎هایی از رادیولاریت‎هاست. در کل، چشمه‏های پرآبی مانند سرابله، بیستون، برناج، شاه حسین و ورمنجه در طبقات با پتانسیل زیاد و خیلی زیاد قرار می‏گیرند که نشان‌دهندۀ برآورد مناسب مدل از مناطق با پتانسیل بالای منابع آب کارست است.