|
|
ارزیابی آلودگی نیترات آب زیرزمینی بر اساس روش مولفه های اصلی و تحلیل عاملی (مطالعۀ موردی: آبخوان دشت کرج)
|
|
|
|
|
نویسنده
|
چیت سازان منوچهر ,ایلبیگی مهدی ,محمدرضا پورطبری محمود
|
منبع
|
اكوهيدرولوژي - 1397 - دوره : 5 - شماره : 4 - صفحه:1119 -1133
|
|
|
چکیده
|
نیترات از مهمترین آلایندههایی است که بیشتر آبخوانها، ازجمله آبخوان کرج، از آن آسیب میبینند. از آنجا که روش معمول برای بررسی فرایندهای هیدروژئوشیمیایی در آبخوان، بهصورت گرافیکی است، بهمنظور ارزیابی آلودگی نیترات در دادههای کیفی 86 چاه در آبخوان کرج طی سال 2013، از روشهای چندمتغیرۀ آماری بهعنوان یک روش تکمیلی برای درک عوامل موثر بر کیفیت آبهای زیرزمینی، شناسایی آلودگی و طبقهبندی نمونههای مشابه استفاده شد. به این منظور، از نرمافزار xlstat برای مطالعۀ آلودگی نیترات و ارتباط آن با سایر پارامترهای شیمیایی آب و عوامل موثر بر آن بهره گرفته شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان میدهد خوشهبندی سلسلهمراتبی به استخراج سه خوشه منجر شده است. نمونههای دوم و سوم خوشه غلظت بیشتری از نیترات نسبت به گروه نخست دارد. نتایج بهدستآمده از تحلیل عوامل اصلی (pca) همچنین نشان میدهد پارامتر نیترات بیشترین همبستگی با کلر و کمترین همبستگی با سدیم و سولفات را دارد. از سوی دیگر، بر اساس چرخش واریماکس، عوامل اصلی کیفیت آبخوان به دو عامل خلاصه شدند. عامل ژئوژنیک (زمینزاد)، نخستین عاملی است که به علت اثر مواد تشکیلدهندۀ آبخوان به وجود میآید و دومین عامل، یک عامل انسانزاد است که به علت فعالیتهای انسانی، بهخصوص فاضلاب تشکیل میشود.
|
کلیدواژه
|
آب زیرزمینی، تحلیل عاملی، خوشهبندی، نیترات
|
آدرس
|
دانشگاه شهید چمران اهواز, دانشکدۀ علوم زمین, ایران, دانشگاه شهید چمران اهواز, دانشکدۀ علوم زمین, ایران, دانشگاه شهرکرد, دانشکدۀ فنی و مهندسی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|