پایش خشکسالی هواشناسی به‌منظور حفظ پایداری در سناریوهای واداشت تابشی منطقۀ مطالعاتی (حوضۀ آبریز سد دویرج)

پدیدۀ تغییر اقلیم آب و هوایی موجب تکرار حوادث غیرمترقبه نظیر خشکسالی و سیل می‌شود و خسار‌ت‌های بسیاری به زندگی انسان و اکوسیستم‏های طبیعی وارد می‏کند. هدف از این پژوهش، حفظ پایداری حوضۀ سد دویرج شهرستان دهلران در سناریوهای واداشت تابشی در برابر حوادث تغییر اقلیم است. دورۀ مشاهداتی در این پژوهش (1987‌ 2015) و دورۀ آتی (2016‌ 2044) است. به این‌منظور از ترکیب وزنی پنج مدل گزارش پنجم (ar5) تحت سناریوی rcp8.5 برای ارزیابی تغییرات بارش و دما در دورۀ آتی استفاده شد. از روش وزن‌دهی motp برای کاهش عدم قطعیت مدل‏های gcm استفاده شد و ریزمقیاس‌سازی به روش عامل تغییر انجام ‏شد. پایش خشکسالی هواشناسی در بازه‏های ماهانه، فصلی و سالانه با روش زنجیرۀ‏ مارکوف و شاخص‏های خشکسالی  siap, spi ,z scoreو bmdi و تحلیل فراوانی محاسبه شد. نتایج بیان‌کنندۀ افزایش میانگین درازمدت بارش و دمای ماهانه به‌میزان 14 درصد و 1.2 درجۀ سانتی‏گراد نسبت به دورۀ پایه است. تحلیل عدم قطعیت بارش‏ها با زنجیرۀ مارکوف احتمال وقوع ماه بدون بارش بعد از ماه بدون بارش دیگر در فصول زمستان، بهار و پاییز به‌ترتیب 56، 63 و 52 درصد است و احتمال وقوع بارش بعد از یک ماه خشک در فصول یادشده به‌ترتیب 44، 35 و 47 درصد است نیز بیشترین احتمال وقوع ماه‏های با بارش، مربوط به ماه آوریل است. بر اساس تحلیل نمایه‏های خشکسالی سال 2017-2018 نسبت به سال 2016-2017 مرطوب‏تر و در کل دورۀ آتی سال‏های 2024-2025 و 2025-2026 مرطوب‏ترین سال‏ها بر اساس این پژوهش‌اند. تحلیل فراوانی بارش حوضۀ سد دویرج بارش با دورۀ بازگشت 50 سال را 727.61 میلی‏متر در یک سال برآورد کرده است.