ارزیابی مدل‌ هیدرولوژیکی hec-hms در تخمین هیدروگراف سیل مناطق خشک و مرطوب

برای مدیریت مناسب رویدادهای طبیعی مانند سیل، استفاده از مدل‏های کامپیوتری به‏طور سریع در حال توسعه است و این مدل‏ها ابزارهای ضروری برای فهم انسان از فرایندهای هیدرولوژیکی حوضۀ آبخیز و مدیریت آن هستند. در این تحقیق با هدف مدیریت مناسب سیل مناطق خشک و مرطوب کارایی مدل hec-hms برای شبیه‏سازی وقایع مختلف سیل بررسی شد. به این‌منظور سه واقعۀ سیل در حوضۀ آبخیز کسیلیان با مساحت 67.8 کیلومترمربع با اقلیم مرطوب و سه واقعۀ سیل در حوضۀ آبخیز کارده با مساحت 93.2 کیلومترمربع با اقلیم کاملاً خشک در نظر گرفته شد. داده‏های هیتوگراف بارش بر پایۀ گام زمانی دقیقه‏ای و داده‏های هیدروگراف سیل مربوط به هر واقعه به مدل وارد شدند. سپس، تخمین هیدروگراف سیل بر پایۀ گام زمانی 30 دقیقه‏ای انجام شد. آنالیز حساسیت پارامترها با استفاده از روش آزمون و خطا نشان داد پارامتر cn نسبت به سایر پارامترها حساسیت زیادی دارد و این حساسیت در منطقۀ خشک نسبت به منطقۀ مرطوب بیشتر است. نمایه‏های آماری ضریب همبستگی (r2)، ضریب نش- ساتکلیف (ns) و مجموع مربعات خطا (cp) بر حسب مترمکعب بر ثانیه برای ارزیابی کارایی مدل‏ ‌استفاده شد. مقادیر این نمایه‏ها در حوضۀ آبخیز کسیلیان برای سیلاب‏های شبیه‏سازی‌شده به‏ترتیب بین 0.84 تا 0.93، 0.78 تا 0.81 و 96.13 تا 188 و در حوضۀ آبخیز کارده مقادیر این نمایه‏ها به‏ترتیب بین 0.76 تا 0.89، 0.71 تا 0.75و 113.4 تا 216.7 به‏دست آمد. نتایج نشان می‏دهد مدل hec-hms در هر دو حوضۀ آبخیز دقت مناسبی دارند و در حوضۀ آبخیز منطقۀ مرطوب نسبت به منطقۀ خشک کارایی این مدل برای مدیریت وقایع سیل نسبتاً بیشتر است.