بررسی ارتباط شاخص‌های پیوند از دور با مولفه‌های بارشی و دمایی (مطالعه موردی: ایستگاه همدید کرج)

ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺩهۀ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺸﺮ دربارۀ ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﺩﻏﺪﻏۀ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ، ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺩﻗﻴﻖ‏ﺗﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪ‏ﻫﺎﻱ تاثیرگذار ﺑﺮ ﺍﻗﻠﻴﻢ ﺯﻣﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. از پدیده‏های اقلیمی‌ای که تغییرات آنها موجب ناهنجاری‏های بزرگ آب و هوایی به‏ویژه در دما و بارش در بسیاری از نقاط جهان می‏شود، الگوهای پیوند از دور هستند که آشکارسازی روابط بین پارامترهای اقلیمی و آنها برای شناخت بیشتر نوسانات و تغییرپذیری اقلیمی در هر منطقه اهمیت فراوانی دارد. بنابراین، در این پژوهش ارتباط الگوهای بزرگ‌مقیاس و شناخته‌شدۀ آن از جمله شاخص نوسان جنوبی (soi)، شاخص نوسان اطلس شمالی (nao)، شاخص آرام آمریکای شمالی (pna)، شاخص چند‌متغیرۀ انسو (mei) و نوسان دهه‏ای اقیانوس آرام (pdo) با نُه مولفۀ دمایی و بارشی به‏صورت ماهانه در ایستگاه همدید کرج طی دورۀ آماری 26 ساله (1985‌ 2010) تجزیه و تحلیل شد. ابتدا، نرمال‌بودن سری داده‏های مطالعه‌شده بر اساس آزمون کلموگروف‌ اسمیرنوف تایید شد. در ادامه به‏منظور بررسی ارتباط بین الگوهای بزرگ‌مقیاس با مولفه‏های دمایی و بارشی، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همبستگی‏ها به‏صورت ماهانۀ بدون تاخیر و با تاخیر یک‌ماهه ارزیابی شد. نتایج نشان داد بیشترین ارتباط بین شاخص nao و مولفه‏های دمایی و بارشی در ماه‏های فصل پاییز و زمستان مشاهده می‏شود و این تاثیرگذاری‏ها روی ماه‏های فصل پاییز بیشتر از ماه‏های فصل زمستان است. شاخص soi ارتباط بیشتری با مولفه‏های بارشی دارد. تاثیر این شاخص بر بارش ماه‏های فصول پاییز و زمستان آشکارتر است در حالی که شاخص mei با مولفه‏های دمایی ارتباط بیشتر‌ی را نشان می‏دهد و برای مولفه‏های بارشی ارتباط خاصی مشاهده نمی‌شود. ‌اثرگذاری این شاخص به‏ویژه بر پارامترهای دمایی ماه‏های آوریل و می در فصل بهار و ماه دسامبر در اواخر فصل پاییز شدید‏تر است. ارتباط شاخص pdo بر مولفه‏های بارشی و دمایی منطقه نیز در ماه می در اواسط فصل بهار بیشتر مشاهده می‏شود و شاخص pna فقط بر مولفه‏های دمایی موثر است و در ماه‏های دسامبر و فوریه ارتباط بیشتری دارد. نتایج به‌دست‌آمده به‌منظور درک و شناخت بیشتر از تغییرپذیری مولفه‏های دمایی و بارشی حائز اهمیت است.