اثر کنتور فارو و پیتینگ در افزایش پوشش گیاهی مراتع (مطالعۀ موردی: منطقۀ بلبل استان یزد)

یکی از سازه‏های مهم برای بهره‏برداری بهینه از آب و خاک در مناطق خشک و نیمه‏خشک سازۀ ذخیرۀ نزولات آسمانی است. اجرای پروژه‏های ذخیرۀ نزولات آسمانی مانند ایجاد کنتور فارو و پیتینگ در عرصه‏هایی که پوشش گیاهی مراتع به حدی کاهش یافته است که هیچ‌گونه تاثیری در جلوگیری از رواناب سطحی ندارد؛ ولی پایه‏های گیاهی مناسب و خوش‌خوراک در عرصه وجود دارد و یا کوبیدگی سطح خاک بر اثر تردد بیش از حد دام موجب نفوذناپذیری آب به درون خاک شده است، برای مهار رواناب و سیلاب‏های حاصل از نزولات آسمانی با هدف ذخیره‏سازی آب باران و افزایش پوشش گیاهی، انجام می‏شود. این تحقیق در مراتع بلبل استان یزد با میزان بارندگی حدود 130 میلی‌متر در سطحی معادل دو هکتار در سال 1383 اجرا شد. پس از اجرای طرح و ایجاد سازه‏های مکانیکی کنتور فارو و پیتینگ، در سال هفتم (1391) میزان درصد پوشش گیاهی و تراکم گونه‏های مطالعه‌شده در چهار سایت منطقۀ اجرای طرح و منطقۀ شاهد اندازه‏گیری شد. اندازه‏گیری‏ها در مناطق بررسی‌شده طی 12 ترانسکت و 120 پلات انجام شد. نتایج میزان درصد پوشش‏گیاهی و تراکم در تیمارهای کنتور فارو و پیتینگ و شاهد اختلاف معنا‏داری را در سطح 1 درصد نشان دادند. میزان درصد پوشش گیاهی در سازۀ مکانیکی کنتور فارو و پیتینگ نسبت به شاهد به‌ترتیب 2.4 و 3.1 برابر و همچنین میزان تراکم پوشش گیاهی در آنها به‏ترتیب 1.5 و 2.2 برابر افزایش داشته است. بنابراین، در منطقۀ مطالعه‌شده عملکرد سازۀ پیتینگ نسبت به کنتور فارو در افزایش پوشش گیاهی بیشتر بود.