بررسی تنوع ژنتیکی و مکان یابی Qtlهای کنترل کننده صفات مرتبط با جوانه‌زنی بذر و استقرار گیاهچه گندم

به منظور بررسی تنوع و مکان یابی qtlهای کنترل کننده صفات مورفولوژیکی و رویشی بذر گندم، 148 اینبرد لاین نوترکیب همراه با دو والد rojo yecora و no. 49، آزمایشی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و دو شرایط نرمال و تنش رطوبتی در سال 1395 اجرا شد. صفات درصد جوانه زنی نهایی، سرعت جوانه زنی، طول ریش ه چه وساق چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در شرایط نرمال رطوبتی بالاترین مقدار وراثت پذیری خصوصی به صفات طول ساقه چه، وزن ساقه چه، شاخص بنیه بذر و درصد جوانه زنی نهایی اختصاص داشت، همچنین بالاترین مقدار وراثت پذیری خصوصی در شرایط تنش کم آبی به صفت طول ریشه چه اختصاص داشت. تجزیهqtl به روش نقشه یابی فاصله‌ای مرکب (cim) برای هر صفت در هر محیط و میانگین دو محیط انجام گردید. در شرایط نرمال در مجموع 16عدد qtl شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtl ها از 11/5 تا 21/6 درصد متغییر بود؛ بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب متعلق به وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه چه بود. در شرایط تنش رطوبتی در مجموع 20 عدد qtl شناسایی گردید. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtl ها از 11/9 تا 24/7 درصد متغییر بود که به ترتیب صفات وزن خشک ریشه چه و طول ساقه چه اختصاص داشت. برای صفات مورد مطالعه در میانگین دو محیط 14عدد qtl شناسایی شد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtl ها از 11/41 تا 23/2 درصد متغییر بود که به ترتیب صفات وزن خشک ریشه چه و وزن خشک ساقه چه اختصاص داشت. lod در دامنه 3/12 تا 7/25 قرار داشت. در دو شرایط محیطی مختلف و میانگین آنها، qtl شناسایی شده بر روی کروموزوم شماره 4b و حد فاصل دو مارکر wms121-sukkula.1300 کنترل کننده صفات وزن خشک ساقه چه و شاخص بنیه بذر و qtl قرار گرفته بر روی کرموزوم 2d حد فاصل دو مارکر gwm349-wmc445 کنترل کننده صفت شاخص بنیه بذر، در کلیه شرایط پایداری کامل داشتند که می توان از آنها برای گزینش به کمک نشانگر (mas) استفاده نمود.