مروری بر کارایی ماهی گورخری (danio rerio) به عنوان یک ارگانیسم مدل در تحقیقات نانوتوکسیکولوژی و بررسی وجه تمایز آن با سایر مدل‌‌های جانوری

امروزه نانوفناوری به عنوان یکی از علوم پیشرو در سطح جهان شناخته می‌‌شود. این تکنولوژی با هدف تولید محصولات ارزشمند به دستکاری اتم‌‌ها و مولکول‌‌ها می‌‌پردازد. با افزایش جمعیت بشر، کاربرد گسترده نانومواد در بخش‌‌های مختلف صنعتی موجب شده است که امکان انتشار این مواد به اکوسیستم‌‌های آبزی و محیط‌‌زیست افزایش یابد. از این‌‌رو، بررسی سمیت این مواد به عنوان یکی از ضرورت‌‌های تحقیقاتی در علم سم‌‌شناسی به‌‌شمار می‌‌رود. حفظ سلامت انسان همواره به عنوان یکی از معیارهای اساسی در تحقیقات پزشکی و سم‌‌شناختی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به این مسئله، به منظور بررسی اثرات مستقیم مواد آلاینده بر بدن انسان از ارگانیسم‌‌های مشابه انسان به عنوان مدل آزمایشگاهی استفاده می‌‌شود. در سال‌های اخیر، پژوهش‌‌های متعددی پیرامون استفاده از ماهی گورخری (danio rerio) برای ارزیابی سمیت نانوذرات صورت گرفته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کارایی این مدل جانوری در مطالعات نانوتوکسیکولوژیک انجام گرفت. در این تحقیق، مزایای ماهی گورخری در مقایسه با سایر مدل‌‌های جانوری از قبیل موش آزمایشگاهی (mus musculus)، مگس میوه (drosophila melanogaster) و کِرم اِلگانس (caenorhabditis elegans) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مرور منابع به‌‌دست آمده، ماهی گورخری (d. rerio) به دلیل برخورداری از خصوصیات زیست‌‌شناختی ویژه مانند تولید نسل پُربار، زمان کوتاه تولیدمثل، پرورش آسان در شرایط آزمایشگاهی و نیز سطح بالای همولوژی ژن به منظور درمان بیماری‌‌های انسانی، گزینه ایده‌‌آلی برای بررسی و ارزیابی سمیت نانومواد تشخیص داده شد.

a review of the performance of zebrafish (danio rerio) as a model organism in nanotoxicological research and its differences with other animal models

today, nanotechnology is recognized as one of the leading sciences in the world, which manipulates atoms and molecules in order to produce valuable products. extensive use of nanomaterials in various industrial sectors has increased the possibility of their diffusion in water bodies and the environment. therefore, the study of toxicity of these substances is considered as one of the research necessities in toxicology. maintaining human health has always been considered as one of the basic criteria in medical and toxicological research. due to this issue, in order to investigate the direct effects of pollutants on the human body, humanlike organisms are used as a laboratory model. in recent years, several studies have been conducted on the use of zebrafish (danio rerio) to evaluate the toxicity of nanoparticles. the aim of this study was to evaluate the efficiency of this animal model in nanotoxicological studies. in this study, the advantages of zebrafish compared to other animal models such as laboratory mouse (mus musculus), roundworm (caenorhabditis elegans) and fruit fly (drosophila melanogaster) were also investigated. based on the literature review, due to its special biological characteristics such as proliferation, short reproduction time, easy breeding in the laboratory and also due to the high level of gene homology for human diseases, zebrafish (d. rerio) is an ideal option for studying the toxicity of nanomaterials.