ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات مناطق قشم، بندرخمیر و بندرلافت استان هرمزگان در خلیج فارس

در این تحقیق رسوبات سواحل مناطق قشم، بندرخمیر و بندرلافت در استان هرمزگان جهت تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس بوسیله فرایندهای طبیعی و یا فعالیت های انسانی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور شناسایی آلودگی های زیست محیطی ناشی از فلزات سنگین، نمونه برداری با بیلچه از رسوبات این مناطق جهت اندازه گیری غلظت فلزات سنگین و تعیین شاخص غنی شدگی قرار گرفت. موقعیت نمونه ها به کمک دستگاه gps تعیین و نمونه برداری از رسوبات سطحی (منطقه جزر و مدی) در 30 ایستگاه در مناطق مورد مطالعه انجام شد. جهت تعیین غلظت فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی شعله استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس در تمام ایستگاه های نمونه برداری با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان می دهد (p<0.05). بطوریکه از لحاظ غلظت عناصر مورد مطالعه منطقه قشم (مس: 1.88 ± 33.76 ، روی: 2.75 ± 85.44، سرب: 1.23 ± 31.79 ، نیکل: 2.29 ± 34.17 و آهن: 691.21 ± 38000 میکرو گرم بر گرم) نسبت به مناطق بندرخمیر (مس: 2.30 ± 26.84، روی: 2.12 ± 77.54، سرب: 1.37 ± 24.71، نیکل: 1.30 ± 25.82 و آهن: 882.48 ± 36810 میکرو گرم بر گرم) و بندرلافت (مس: 2.42 ± 22.74 ، روی: 2.61 ± 65.22 ، سرب: 1.32 ± 19.93 ، نیکل: 2.06 ± 21.70 و آهن: 1014.56 ± 35560 میکرو گرم بر گرم) از آلودگی بالاتری برخوردار بود. همچنین نتایج نشان داد که فاکتور غنی شدگی فلزات در تمامی نمونه های رسوب کم می باشد و از لحاظ شاخص ژئوشیمیایی مولر، درجه آلودگی خاک در رده خاکهای غیر آلوده می باشند. . ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯽﺗﻮان ﺑﯿﺎن ﮐﺮد وﺿﻌﯿﺖ آﻟﻮدﮔﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ (ﻗﺸﻢ، ﺑﻨﺪرﺧﻤﯿﺮ و ﺑﻨﺪرﻻﻓﺖ) ﺑﺮای ﻓﻠﺰات ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺰان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، اﻣﺎ از ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺸﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻨﺪرﺧﻤﯿﺮ و ﺑﻨﺪرﻻﻓﺖ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ، ﮐﻪ اﯾﻦ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ (ﻗﺸﻢ) ﺑﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﮐﺎوه ﻗﺸﻢ، ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﯿﻤﺎن ﻗﺸﻢ و ورود ﭘﺴﺎبﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺷﻬﺮی و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻟﻨﺞ ﺳﺎزی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﺷﺎﺧﺺ ﻏﻨﯽﺷﺪﮔﯽ ﻓﻠﺰ ﻣﺲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺸﻢ از ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ در آﻟﻮدﮔﯽ و اﻧﺒﺎﺷﺖ اﯾﻦ ﻓﻠﺰ در رﺳﻮﺑﺎت اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد.

Evaluation of heavy metal pollution and investigation of the source of environmental pollution of sediments in Qeshm, Bandar Khamir and Bandar Laft areas of Hormozgan province in the Persian Gulf

In this study, coastal sediments of Qeshm, Bandar Khamir and Bandar Laft regions in Hormozgan province were studied to determine the level of contamination of heavy metals lead, nickel, zinc, iron and copper by natural processes or human activities. In order to identify environmental pollutants caused by heavy metals, shovel sampling was performed from the sediments of these areas to measure the concentration of heavy metals and determine the enrichment index. The location of the samples was determined using a GPS device and sampling of surface sediments (tidal zone) was performed at 30 stations in the study areas. Atomic absorption of flame spectrometry was used to determine the concentration of heavy metals. The results showed that the mean concentrations of heavy elements lead, nickel, zinc, iron and copper in all sampling stations showed a significant difference (p<0.05). In terms of concentration of studied elements in Qeshm region (copper: 33.76 ± 1.88, zinc: 85.44 ± 2.75, lead: 31.79 ± 1.23, nickel: 34.17 ± 2.29 and Iron: 38000 ±691.21 mu;g/g) compared to Bandar Khamir (copper: 26.84 ± 2.30, zinc: 77.54 ± 2.12, lead: 24.71 ± 1.37, nickel:25.82 ± 1.30 and iron: 36810 ± 482.882 mu;g/g) and Bandar Laft (copper: 22.74 ± 2.42, zinc: 65.22 ±2.61, lead: 19.93 ± 1.32, nickel: 21.70 ±2.06 and iron: 35560 ±1014.56 mu;g/g) had higher contamination. The results also showed that the metal enrichment factor is low in all sediment samples and in terms of M uuml;ller geochemical index, the degree of soil contamination is in the category of noncontaminated soils.