شناسایی عوامل محیطی موثر بر الگوی مکانی کیفیت آب سواحل مازندران در فصل زمستان

اهداف: این تحقیق با هدف ارزیابی الگوی مکانی کیفیت آب و عوامل کنترل کننده آن در اکوسیستم ساحلی مازندران طی فصل زمستان با استفاده از روش های آماری چند متغیره انجام شد.مواد و روش ها: پارامترهای کیفی آب شامل مواد مغذی، درجه حرارت، هدایت الکتریکی، شوری، اکسیژن محلول، ph، کلروفیل alpha; و کدورت در 16 ایستگاه (44 لایه) در امتداد 4 ترانسکت (بندرامیرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر) بصورت ماهیانه سنجش شدند. برای ارزیابی داده ها از چند روش آماری چند متغیره شامل تحلیل ممیزی، تحلیل خوشه ای و عاملی و همچنین آزمون همبستگی استفاده شد.یافته ها: تحلیل خوشه ای، مکان های نمونه برداری را بر اساس تشابه در ویژگی های کیفی آب به 4 گروه مجزا تفکیک کرد. بر اساس تحلیل ممیزی،93.20 درصد از مکان ها به درستی طبقه بندی شدند. تحلیل عاملی، 4 مولفه اصلی را از ساختار داده استخراج کرد که 74.05 درصد از واریانس کل تغییرات را تشریح کرد. بر اساس این آزمون ها، فسفر آلی، نیتروژن آلی، کدورت، کلروفیل alpha; و درجه حرارت به عنوان مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر تغییرات مکانی کیفیت آب شناسایی شدند.نتیجه گیری: مطالعه حاضر پیشنهاد می کند که تعداد مکان های نمونه برداری در فصل زمستان می تواند به 3 ترانسکت امیرآباد، بابلسر و سواحل غربی (نوشهر و رامسر) و 2 ایستگاه (یک لایه سطحی و یک لایه عمقی) کاهش یابد. انتقال مواد مغذی از خشکی، بستر دریا، پرورش ماهی در قفس از موثرترین عوامل بر تغییرات مکانی کیفیت آب در سواحل مازندران می باشند. بر اساس نتایج این مطالعه، روش های آماری چند متغیره نیز بعنوان یکی از روش های مفید جهت شناسایی الگوی مکانی کیفیت آب معرفی می گردد.

Identifying the environmental factors influencing the spatial pattern of water quality of Mazandaran coasts during winter

Aims: This research aimed to evaluate the spatial patterns of water quality and its controlling factors in the Mazandaran coastal ecosystem during winter using the multivariate analysis methods.Materials and methods: Water quality parameters such as nutrients, temperature, conductivity, salinity, DO, pH, chlorophylla and turbidity were measured monthly in 16 stations (44 layers) along 4 transects (Amirabad, Babolsar, Noushahr and Ramsar). To evaluate the data, several multivariate statistical methods were used including discriminant function analysis, cluster and factor analysis as well as correlation test.Findings: Results of cluster analysis showed that the sampling sites (44 layers) were classified into 4 groups. Based on discriminant analysis, 93.20% of the sampling sites correctly classified. Factor analysis extracted 4 principal components that explained 74.05% of the total variance. Based on these analyses, organic phosphorus, organic nitrogen, turbidity, chlorophylla and temperature were the most effective parameters on the spatial variation of water quality.Conclusion: This study suggested that the number of sampling locations could be reduced to 3 transects including Amirabad, Babolsar and west coasts (Noushahr and Ramsar) and 2 stations (one surface layer and one deep layer). Transport of nutrients from land, sea floor and fish cage culture were the most effective factors on spatial patterns of water quality in Mazandaran coasts. Based on the results, multivariate statistical methods are also introduced as one of the useful methods for identifying the spatial pattern of water quality.