مدل‌سازی رابطه بین خصوصیات فیزیکی حوزه آبخیز و رواناب و رسوب (مطالعه موردی: حوزه گرماب، استان خراسان رضوی

دستیابی به اطلاعات دقیق سیلاب و رسوب، به دلیل مشکلات اجرایی و فقدان ایستگاه‌های هیدرومتری و رسوب سنجی مناسب بسیار هزینه‌بر و مشکل می‌باشد. لذا تحقیق حاضر درصدد تعیین ارتباطات معنی‌دار بین پارامترهای فیزیکی حوزه گرماب و مولفه‌های مختلف سیلاب و رسوب می باشد. بدین منظور کلیه اطلاعات ورودی همچون متغیرهای مساحت و محیط حوزه‌، ارتفاع حداکثر، حداقل و متوسط حوزه از سطح دریا، طول آبراهه اصلی، شیب آبراهه اصلی، شیب حوزه، ضریب شکل و تراکم زهکشی، فرسایش سالانه و فرسایش ویژه برحسب مترمکعب در کیلومتر مربع در سال و سیل با دوره بازگشت‌های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله به مترمکعب در ثانیه جمع‌آوری شد. سپس ارتباط بین هشت پارامتر برآورد شده سیلاب و رسوب و 10 پارامتر فیزیکی حوزه از طریق روش های تجزیه‌وتحلیل آماری رگرسیون چند متغیره و شبکه عصبی انجام پذیرفت. بررسی ورودی های موثر در روش رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مساحت و شیب حوزه پارامترهای موثر در تولید سیلاب و متغیرهای مساحت، ارتفاع حداقل و متوسط حوزه و طول آبراهه اصلی پارامترهای موثر در تولید رسوب حوزه گرماب می باشند. همچنین شبکه تابع پایه شعاعی برای مقادیر پیش‌بینی‌شده فرسایش ویژه و شبکه پروسپترون چند لایه برای فرسایش تخمینی سالانه به ترتیب با حداکثر ضریب تبیین 0/98و 0/99 و حداقل جذر میانگین مربعات خطایی برابر با 0/16 و 253/63 به عنوان کارآمدترین مدل انتخاب شد. اما برای مقادیر پیش بینی شده سیلاب با دوره بازگشت‌های 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله، مدل رگرسیون چندمتغیره باتوجه به حداکثر ضریب تبیین، حداقل جذر میانگین مربعات خطا و قدر مطلق خطای نسبی به عنوان برترین مدل برگزیده شد.