ارزیابی تاثیر خشکسالی های اخیر بر تغییرات سطح آب‌های زیرزمینی دشت سروستان استان فارس

طی سال‌های اخیر در بیشتر مناطق ایران به دلیل کاهش نزولات جوی، خشکسالی های پردامنه و شدیدی رخ‌ داده که پیامد آن، افت شدید سطح ایستایی سفره‌های آب زیرزمینی است. در این پژوهش، به‌منظور بررسی وضعیت خشکسالی های اخیر و تاثیر آن بر منابع آب زیرزمینی از شاخص بارش معیار شده (spi) در مقیاس‌های مختلف زمانی و شاخص منبع آب زیرزمینی (gri) استفاده شد. ابتدا داده‌های بارش ماهانه‌ی 6 ایستگاه هواشناسی و تراز سطح ایستایی مربوط به 24 حلقه چاه شاهد واقع در دشت سروستان استان فارس طی دوره‌ی آماری 1391-1370 جمع‌آوری گردید. پس از انجام آزمون‌های همگنی روی‌ داده‌های جمع‌آوری‌شده و رفع نواقص آماری به روش تفاضل و نسبت‌ها، شاخص‌های مذکور در مقیاس‌های زمانی سالانه، 3، 6، 9، 12، 18، 24 و 48 ماهه محاسبه گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که در طول دوره‌ی آماری موردمطالعه، خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی دشت، دارای روند افزایشی است و سطح سفره‌ی آب زیرزمینی به‌اندازه 10/9 متر افت داشته است. همبستگی بین شاخص spi در مقیاس‌های زمانی مختلف با اعمال و بدون اعمال تاخیر زمانی با میانگین تراز سطح سفره آب زیرزمینی و شاخص gri بررسی شد. تحلیل‌های آماری نشان داد که شاخص spi در مقیاس زمانی 48 ماهه بدون اعمال تاخیر زمانی با میانگین تراز سطح آب زیرزمینی و شاخص gri در سطح 0/01 معنی‌دار بوده و دارای بیشترین ضریب همبستگی است که حاکی از تاثیرگذاری خشکسالی بر آب زیرزمینی دشت سروستان است. رابطه‌ی وایازی بین ارتفاع متوسط سطح آب زیرزمینی و شاخص spi نشان داد که 56 درصد از واریانس تراز متوسط سطح ایستایی تحت تاثیر spi 48 ماهه و 44 درصد متاثر از سایر عوامل به‌ویژه بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است.