آسیب‌شناسی جایگاه آبخیزداری در اسناد پنج‌ساله‌ی توسعه‌ی کشور

کشور جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب شکوهمند اسلامی با تدوین اسناد بالادستی مانند برنامه‌های پنج‌ساله‌ی توسعه سعی کرده است ایران را به کشوری توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود و متکی بر اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی مبدل سازد. این اسناد با توجه به شرایط و الویت‌های زمانی حاکم بر کشور دارای بخش‌های مختلفی از نظر حوزه‌های مورد توجه حاکمیت و مدیریت کشور بوده است. یکی از مهم‌ترین این بخش‌ها، مسائل و اهداف مورد نظر در بخش کشاورزی و محیط زیست و منابع طبیعی می‌باشد. لذا بررسی میزان توجه برنامه‌های پنج‌ساله‌ی کشور به جایگاه حفاظت خاک و آبخیزداری سبب درک جامعی از تناسب برنامه‌ریزی‌ها با واقعیت‌ها و معضلات موجود در منابع طبیعی کشور خواهد شد. مطالعه‌ی اسناد پنج‌ساله‌ی توسعه‌ی کشور نشان می‌دهد که برنامه‌ریزان تلقی و درک صحیحی از نقش حوزه‌های آبخیز و حفاظت آب و خاک و آبخیزداری در تولید ناخالص ملی و تحقق توسعه‌ی پایدار ندارند. بر همین اساس در اکثر برنامه‌ها رویکرد دقیق و مشخصی در مورد حفاظت از این منابع تکلیف نشده و به مواد قانونی محدود و اغلب کلی و کیفی بسنده شده است.