بررسی توسعه فرسایش آبکندی در حوزه آبخیز ارو و ارائه راهکارهای مقابله با آن

فرسایش آبکندی به عنوان یکی از اشکال فرسایش خاک به وسیله آب، از فرایندهای مهم تخریب سرزمین در ایران به شمار می آید که تحت شرایط خاص محیطی به وقوع می پیوندد. این نوع فرسایش با توجه به ابعاد نسبتاً وسیع، توسعه سریع و تولید رسوب، سبب تخریب گسترده اراضی می گردد. بطور کلی عوامل ایجاد آبکندها به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم می‌شود. در بخش طبیعی می توان به حساسیت مواد مادری به فرسایش، فرسایش‌پذیری بالای خاک، وضعیت هیدرولوژی، حجم و سرعت رواناب سطحی حوضه، وقوع سیل و فعالیت جوندگان، همچنین در بخش انسانی به نحوه استفاده از اراضی، آبیاری غیر اصولی اراضی، تخریب پوشش گیاهی حوضه اشاره نمود. جهت کنترل این پدیده پس از لزوم شناخت مکانیسم تشکیل و عوامل موثر بر آن، ارائه راهکارهایی برای مقابله با این معضل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا جهت شناخت ابعاد مختلف مقابله با این پدیده در حوضه ارو واقع در شهرستان فیروزکوه مطالعات اجمالی انجام و پس از تعیین تیپ های فرسایشی موجود و تولید رسوب آنها، پارامترهای لیتولوژی، شیب، عمق خاک و پوشش زمین به عنوان برخی عوامل مهم موثر بر انواع فرسایش بخصوص آبکندها مورد بررسی قرار گرفتند. به طور کلی عوامل ایجاد آبکند‌ها در این منطقه متاثر از شرایط زمین شناختی، تکتونیکی، اقلیمی، ادافیکی، توپوگرافی و مهم تر از همه فعالیت های بشری است. این آبکندها بر اثر عوامل طبیعی ایجاد و با دخالت انسانی توسعه و گسترش یافته‌اند. لذا مدیرت لازم برای مهار آنها باید با در نظر گرفتن همه عوامل به راهکار اجرایی تبدیل شود چرا که سابقه عملیات تک بعدی نشان داده که موفقیتی به دنبال آن نخواهد بود.