ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت یزدکان

منابع آب ناسالم و باکیفیت پایین با تاثیر بر روی سلامتی انسان، ممکن است منجر به بسیاری از بیماری‌های حاد و خطرناک شود. بنابراین مدیریت منابع آب خصوصاً آب‌های زیرزمینی که از منابع اصلی آب مصرفی در شهرها و روستاها می‌باشد، بسیار حائز اهمیت و توجه است. در مطالعه حاضر، داده‌های کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت یزدکان جهت بررسی کیفیت حاضر آب‌های زیرزمینی در منطقه مطالعاتی، برای دوره دو دهه اخیر (1400- 1380) جمع‌آوری و موردبررسی قرار گرفت. به این منظور از روش‌های ترسیمی و شاخص‌های ارزیابی کیفی استفاده شد. طبق نتایج، کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت یزدکان، با تیپ کلی ‌بی‌کربنات منیزیم، ازنظر tds، در طبقه متوسط یا نامناسب برای شرب (بیش از 1000 میلی‌گرم بر لیتر) ارزیابی شد. بر اساس نمودار پایپر، خطر شوری زیاد مشاهده شد. بر اساس نمودار شولر نیز این آبخوان در کلاس نامناسب و با طعم نامطبوع قرارگرفته است. مقادیر شاخص‌های نفوذپذیری، کِلی، خطر منیزیم، نسبت جذب سدیم، درصد سدیم و باقیمانده کربنات سدیم نیز به ترتیب 48/1، 0/5، 77/7، 10-3×492، 28/6 و 3 محاسبه شدند که نشان‌دهنده خطر بالای منیزیم و باقیمانده کربنات سدیم بوده ولی ازنظر شاخص‌های نفوذپذیری، کِلی و درصد سدیم، در کلاس مناسب مشاهده گردید. با نظر به وضعیت نه‌چندان مناسب کیفیت آب‌های زیرزمینی این آبخوان، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در جهت پیشگیری از بدتر شدن وضعیت موجود و در مرحله بعدی ارائه راهکارهایی در جهت اصلاح کیفیت این آبخوان می‌باشد. 

evaluation of the groundwater quality in yazdekan plain

unhealthy and low-quality water resources, by affecting human health, may lead to many acute and chronic diseases. therefore, water resources management, especially groundwater, which is one of the main sources of water used in cities and villages, is very important. in the present study, groundwater quality data of yazdekan plain were collected and analyzed to investigate the existing situation of the groundwater for the last two decade (2001-2021). for this purpose, graphical methods (piper, schuler, durov and stiff diagrams and anionic / cationic time series) and some of qualitative evaluation indices (permeability and kelly indices, sar and magnesium hazard, sodium percentage and sodium carbonate residue) were used. according to the results, the water type of the yazdekan plain groundwater, evaluated magnesium bicarbonate and according to the tds amount, was evaluated as unsuitable for drinking. based on the piper diagram, high salinity was observed. according to schuler’s diagram, this aquifer is classified as &unsuitable for drinking&. the values of the indices were calculated as pi:48.1, ki:0.5, mh:77.7, sar:492×10-3, na%:28.6 and rsc:3, which indicate the high risk of magnesium and sodium carbonate residue, but in terms of permeability, potassium and sodium percentage, was observed in the appropriate class. considering the not very desirable condition of this aquifer quality, there is a need for detailed planning to prevent the deterioration of the existing situation and in the next step to provide solutions to improve the quality of this aquifer.