پایش تغییرات کاربری اراضی و دبی رودخانه به‌منظور مدیریت پایدار در حوزه سد استقلال میناب

برنامه‌ریزی استفاده از زمین و مدیریت پایدار منابع طبیعی مستلزم آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و اثرات ثانویه آن بر رژیم هیدرولوژیکی می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات کاربری اراضی و دبی رودخانه با استفاده از داده‌های رقومی لندست 8 و irs در حدفاصل دو ایستگاه هیدرومتری پل آب‌نمای رودان تا برنطین است. ابتدا تصحیح هندسی و اتمسفری تصاویر، در نرم‌افزار envi 5.3 انجام و سپس طبقه‌بندی کاربری‌های اراضی برای سال های 2000 و 2018 صورت گرفت و ماتریس انتقال کاربری اراضی تهیه شد. برای بررسی روند تغییرات دبی 19 ساله (2018-2000) دو ایستگاه پل آب‌نمای رودان تا برنطین از آزمون من-کندال استفاده گردید که نتایج آن در سطح 95 درصد معنی دار بوده است. برای فصول بهار 0/001 و تابستان 0/021، روند منفی معنی‌دار بود؛ درحالی‌که برای فصول پاییز 0/88، زمستان 0/561 و هم‌چنین سالانه 0/072 روند منفی معنی‌دار مشاهده نشد. طبق نتایج، تغییر رژیم هیدرولوژیکی و شیب منفی دبی ماهانه، فصلی و سالانه ایستگاه بالادست (آب‌نما- رودان) منجر به تغییر کاربری اراضی پایین دست گردیده که بیش‌ترین تغییر کاربری اراضی مربوط به اراضی ترکیب کشاورزی- باغی و اراضی باغی می‌باشد. اراضی ترکیب کشاورزی- باغی از 123/25 کیلومترمربع به 116/18 کیلومترمربع کاهش‌یافته است؛ درحالی‌که مساحت اراضی باغی از 4/65 کیلومترمربع به 14/72 کیلومترمربع افزایش داشته است. علاوه بر آن تغییر کاربری اراضی منجر به تغییر رژیم هیدرولوژیکی و تندتر شدن شیب منفی دبی ماهانه، فصلی و سالانه ایستگاه پایین دست (برنطین- رودان) نسبت به ایستگاه بالادست (آب‌نما - رودان) شده است.

monitoring of land use changes and river flow for sustainable management in esteghlal minab dam area

land use planning and sustainable management of natural resources require knowledge of land use changes and their secondary effects on the hydrological regime. the purpose of the present study is to investigate land use changes and river flow using landsat 8 and irs digital data in the distance between two hydrometric stations of rodan watershed bridge to brentin. first, the geometric and atmospheric correction of the images was done in envi 5.3, and then land use classification was done for the years 2000 and 2018, and the land use transition matrix was prepared. mann-kendall test was used to investigate the discharge changes in 2000-2018 years, at the two mentioned stations, and the results were significant at the 95% level. for spring 0.001 and summer 0.021, the negative trend was significant; while, no significant negative trend was observed for autumn 0.88, winter 0.561 and annual 0.072. according to the results, the change of the hydrological regime and the negative slope of the monthly, seasonal and annual discharge of the upstream station has caused the change of land use in the downstream, and the most land use change is related to mix agricultural-horticultural and garden lands. the lands of mix agricultural-horticultural have decreased from 123.25 to 116.18 and garden lands increased from 4.65 to 14.72 square kilometers. also, land use change has caused a change in the hydrological regime and a steepening of the negative slope of the monthly, seasonal and annual discharge of the downstream station compared to the upstream station.