ارائه الگوی مدیریت جامع مبتنی بر شاخص‌های خدمات بوم‌سازگان در حوزه آبخیز زاینده‌رود.

حوزه آبخیز از بوم‌سازگان‌های مختلف تشکیل و به‌عنوان واحد انجام مطالعات مدیریت جامع در نظر گرفته می‌شود. مدیریت جامع با شناسایی فرآیندهای مخرب در جهت بهبود خدمات بوم‌سازگان عمل می‌کند. با توجه به فشار مضاعف بر بوم‌سازگان‌های مختلف و تخریب آن‌ها، کارشناسان و محققان در تلاش هستند به‌منظور حفظ بوم‌سازگان‌ها، یک الگوی مدیریتی جامع برای سلامت آبخیز‌ها ارائه دهند. از طرفی، بعضی از فشارهای وارد بر بوم‌سازگان‌ها در وضعیت کنونی قابل مشاهده است. اما تعدادی از فشارها هستند که به تازگی پدیدار می‌شوند و اثرات آن‌ها در وضعیت منابع طبیعی ممکن است مدت‌ها طول بکشد تا نمود پیدا کند. بنابراین شناسایی این فشارها و پیشران‌‌ها و اثرات آن‌ها برای ارائه راهکارهای عملیاتی بهینه ضروری است. در همین راستا، به‌منظور کاهش فشار و بهبود شرایط حوزه آبخیز زاینده‌رود طرح‌ها و مطالعات مختلفی صورت گرفته است. حوزه آبخیز زاینده‌رود در منطقه مرکزی ایران از مناطقی است که دارای مسئله ناپایداری منابع آب است. در واقع، تنش آبی و خسارات محیط‌زیستی جبران‌ناپذیری که به حوزه آبخیز زاینده‌رود و کشور وارد شده است، سلامت حوزه آبخیز را به خطر و انجام پژوهش حاضر را توجیه می‌کند. لذا، پژوهش حاضر با تبیین نقشه راه کلی، به دنبال بهبود وضعیت سلامت حوزه آبخیز زاینده‌رود و رسیدن به یک تصمیم مدیریتی مناسب است. در واقع، این الگو می‌تواند به‌عنوان هسته اصلی و الگوی بنیادی در مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز به کار گرفته شود. اهداف و راهکارهای پیشنهادی، مسیر مدیریت درست در حوزه آبخیز زاینده‌رود را تعیین می‌کند. هم‌چنین، ذی‌نفعان می‌توانند با توجه به ترجیحات و شرایط موجود، اقدامات و فعالیت‌هایی را به‌صورت مشارکتی برنامه‌ریزی و اجرا نمایند.

presenting the integrated management model based on ecosystem service indicators in zayandeh-roud watershed

the watershed is composed of various ecosystems and is considered a unit for conducting integrated management studies. integrated management works to ecosystem services improve by identifying destructive processes. due to the double pressure on the ecosystem different and their destruction, experts and researchers are trying to provide an integrated management model for watershed health in order to preserve ecosystems. on the other hand, some of the pressures on the ecosystem are visible in the current situation. but there are a number of pressures that are emerging recently and their effects on the state of natural resources may take a long time to appear. therefore, identifying these pressures and drivers and their effects is essential to provide optimal operational solutions. in this regard, in order to reduce the pressure and improve the conditions of zayandeh- roud watershed, various plans and studies have been done. zayandeh- roud watershed in the central region of iran is one of the regions that has the problem of water instability. in fact, water stress and irreparable environmental damage to the zayandeh- roud watershed and the country, endanger the health watershed and justifies the present study. therefore, the present study seeks to health status improve of zayandeh- roud watershed by explaining the general roadmap and reach an appropriate management decision. in fact, this model can be used as the core and basic model in the integrated management of watersheds. the proposed goals and solutions, determine the correct management way in zayandeh- roud watershed. also, the stakeholders can, according to preferences and existing conditions, actions and activities can be planned and implemented in a participatory manner.