ارزیابی شاخص‌های ریخت‌سنجی و زمین‌ریخت‌سنجی حوزه آبخیز شارقنج بیرجند

فرآیندهای زمین ساختی فعّال در حوزه‌های آبخیز باعث تشکیل پدیده‌های مختلف از قبیل مخروط ‌افکنه ها، تراس ها و گسل ها می‌گردد و مسبب بروز تغییرات مختلف در ریخت ‌سنجی حوضه‌ها می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف شناخت ویژگی های مورفولوژیک حوزه آبخیز شارقنج بیرجند صورت گرفته است. برای انجام این پژوهش از مدل رقومی ارتفاع 30 متر، نقشه زمین ‌شناسی(1:25000)، نقشه توپوگرافی(1:25000)، نرم افزار gis10.8،excel ، بازدیدهای میدانی، شاخص‌های رتبه بندی هورتن، ضریب شکل حوضه، نسبت شکل، ضریب فشردگی، شاخص تراکم سطحی آبراهه، انشعاب ‌پذیری، انتگرال هیپسومتری، نسبت ناهمواری، ضریب ناهمواری، شیب زمین، برجستگی نسبی، درجه میان بری مئاندری و گرادیان طولی رودخانه استفاده شد. نتایج نشان داد بر اساس رتبه‌بندی هورتن بالاترین رتبه آبراهه حوضه شش می‌باشد. هم‌چنین ضریب شکل، نسبت شکل و ضریب فشردگی حوضه به ترتیب 0/2، 2/4 و 2/02 محاسبه گردید. شاخص ‌های انتگرال هیپسومتری، نسبت و ضریب ناهمواری، شیب زمین به درجه و برجستگی نسبی نیز به ترتیب 0/5، 0/62، 609، 25 و 428 به دست آمد. براین اساس حوضه به لحاظ شکل، کشیده و از پستی و بلندی ‌های جوان برخوردار است. به لحاظ فعالیت ‌های نئو در منطقه، شاخص lat ، 4/25برآورد گردید و حوضه در گروه چهار این تقسیم بندی واقع شده و از شدت فعالیت نئوتکتونیکی کمی برخوردار است.

evaluation of morphometric and geo morphometric indices of sharghonj watershed in birjand

active tectonics in the basins causes the formation of various phenomena such as alluvial fans, terraces, faults and causes various changes in the morphometry of basins. the aim of the present study was to identify the morphological features of sharghonj watershed in birjand. basin shape coefficient, shape ratio, compaction coefficient, canal surface density index, branching, hypsometric integral, unevenness ratio, unevenness coefficient, land slope, relative prominence, meandering intermediate degree and longitudinal river gradient have been used. the results showed that according to the horton ordering, the highest stream order of the watershed is six. the basin shape coefficient, basin shape ratio and basin compaction coefficient or gravelius were 0.2, 2.4 and 2.02, respectively. also, hypsometric integral indices, ratio and roughness coefficient, ground slope by degree and relative prominence were calculated as 0.5, 0.62, 609, 25 and 428, respectively. these indicators showed that the basin is elongated in shape and has young elevations. in terms of neotectonic activities in the region, the lat index for the basin is 4.25 and the basin is placed in group 4 of this division and has a low intensity of neotectonic activity.