تحلیل و پیش‌بینی خشکسالی با استفاده از سری‌های زمانی در تعدادی از ایستگاه‌های باران‌سنجی منتخب حوضه خیرآباد در استان کهگیلویه و بویراحمد

خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی است که در همه شرایط اقلیمی و در بسیاری از مناطق کره زمین به وقوع می‌پیوندد و خسارات زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم‌های طبیعی وارد می‌نماید. از این‏رو بررسی مشخصات خشکسالی مانند شدت- مدت و فراوانی و تعیین مناطق تحت خطر و پیش‏بینی آن امری لازم است، به این‌منظور تعدادی از ایستگاه‌های باران سنجی در حوضه خیرآباد که تا پایان سال آبی 1390-1391 مقادیر بارندگی آن‌ها ثبت شده بود، انتخاب شدند. وضعیت رطوبتی هر یک از ایستگاه‌ها در چهار دوره زمانی مختلف شامل سه دوره ماهانه و یک دوره سالانه با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از سری‏های زمانی arima و sarima به پیش‏بینی خشکسالی با استفاده از مدل‏سازی مقادیر spi پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که در بیش‌تر دوره های زمانی مورد بررسی، خشکسالی‏ها و ترسالی‏های حاکم در حوضه خیرآباد بیش‌تر از نوع متوسط بوده است. مطالعه میزان تداوم دوره‌های خشک و مرطوب در ایستگاه‌های منتخب نشان می‌دهد که خشکسالی ها و ترسالی ها‌ بیش‌تر دارای تداوم یک و دو ساله بوده و از فراوانی بیش‌تری نسبت به سایر دوره‌های خشک و تر برخوردار هستند اما تداوم وضعیت نرمال حتی با مدت پنج سال و یا بیش‌تر در بعضی از ایستگاه‌ها از جمله بویری و نازمکان مشاهده شده است. نتایج حاصل از پیش‏بینی خشکسالی‌ها با استفاده از سری‌های زمانی نشان می‏دهد که مدل arima قادر به پیش بینی بهتر مقادیر spi بوده و با افزایش بازه زمانی از 12 ماه به 48 ماه نتایج پیش‏بینی دقیق‌تر است. هم‌چنین نتایج حاصل از ارزیابی مدل‌ها نشان می‌دهد با افزایش مقیاس زمانی از 12 ماه تا 48 ماه، شیب خط رگرسیون بیش‌تر و مقادیر mae و rmse کم‌تر شده است.