کُنش‌پذیری فرسایش آبی از برخی مولفه‌های اقلیمی

فرسایش آبی و بادی از مهم‌ترین علل هدررفت خاک است. درک این تعاملات برای برآورد کیفیت خاک و اثرات محیط‌زیستی در مناطق با زمینة رخداد هر دو نوع فرسایش خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. عوامل متعددی بر وقوع و فرآیند فرسایش آبی تاثیر دارند. در همین راستا، عوامل اقلیمی از جمله بارندگی و باد به سبب پویایی بیش‌ترین نقش را دارند. بر همین اساس، مهار فرسایش آبی زمانی موثر خواهد بود که شناخت کافی در زمینة عوامل موثر بر آن در دسترس باشد. در همین راستا، در مقاله حاضر سعی شده است که از زاویه دید متفاوت به این مسئله پرداخته شود و به‌صورت مطالعه مروری اثرات مولفه‌های مختلف اقلیمی بر فرسایش آبی از طریق بررسی تحلیلی پیشینه‌های پژوهشی موجود را مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از مرور منابع نشان داد که از بین عوامل اقلیمی موثر بر فرسایش آبی، بیش‌تر به نقش بارندگی بر تولید رواناب و هدررفت خاک پرداخته ‌شده و به نقش سایر مولفه‌ها از جمله باد بر تغییرات رفتاری فرسایش آبی توجهی نشده است. در حالی‌که در شرایط حضور باد رفتار قطرات باران در حال ریزش تغییر کرده و بی‌شک بر فرآیند وقوع فرسایش آبی و نیز مولفه‌های هیدرولوژیکی تاثیرگذار است. تغییرات در قطر قطرات، سرعت، زاویه برخورد و انرژی جنبشی باران را می‌تواند در تغییر فرسایش آبی و به‌ویژه فرسایش پاشمانی نقش مهمی داشته باشد. با این‌حال شناسایی دقیق عوامل موثر و تاثیرگذار می‌تواند تحلیل‌های مفیدی برای مدل‌سازی و نهایتاً مدیریت صحیح فرآیند فرسایش آبی در اختیار متخصصین، مدیران و مسئولین اجرایی قرار دهد.