مروری بر روش‌های کنترل جریان غلیظ ورودی به مخازن سدها در شرایط مختلف هیدرولیکی

شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک و عدم هماهنگی زمانی بین آبدهی حوضه‌ها و مصارف، باعث شده تا مدیران آب به کمک فن سدسازی سعی در کنترل و نگهداری از منابع آب‌ سطحی داشته باشند تا از این طریق بتوانند نیازهای آبی مختلف را با مدیریت و برنامه‌ریزی تامین نمایند. اما رسوب‌گذاری در مخازن باعث کوتاه شدن عمر مفید سدها می شود. جریان‌های غلیظ از عوامل اصلی انتقال رسوب به مخازن محسوب می‌شوند که تا به حال عملکرد سدهایی مانند میناب، سفیدرود و... را مختل کرده است. جریان‌ غلیظ علاوه بر کاهش حجم مخزن سد، با ورود ذرات رسوب باعث افزایش سرعت ساییدگی توربین‌، کاهش بازده آن‌ و افزایش هزینه‌های نگهداری می‌شود. در حال حاضرسرعت تلفات حجم مخازن در اثر رسوب‌گذاری در مخازن بیش‌تر از سرعت ساخت مخازن جدید می‌باشد. از این رو افزایش عمر مفید سد و حفظ حجم ذخیره آن‌ برای تداوم کنترل و بهره‌برداری از آب، در مهندسی منابع آب موضوعی مهم تلقی می‌گردد. شناخت خصوصیات جریان‌ غلیظ در یک سد می‌تواند کمک شایانی جهت مدیریت و خروج این جریان ها از مخزن سد باشد. در این مقاله به‌بررسی جامعی از مطالعات انجام شده بر روی انواع روش‌های کنترل جریان غلیظ، کاربرد توام روش‌ها در شرایط آزمایشگاهی، محدودیت‌های اجرایی آن‌ها پرداخته شده و پیشنهاداتی جهت انتخاب روش مناسب برای کنترل جریان غلیظ ارائه گردیده است.