مدیریت آب مجازی محصولات کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه

با توجه به مشکلات ایجاد شده برای حوضه دریاچه ارومیه که عمدتاً از عدم اجرای مدیریت بهم پیوسته منابع آب در این حوضه نشات گرفته است، انجام مطالعاتی با رویکرد مدیریت مصرف آب در بحث کشاورزی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق با استفاده از آمارهای موجود در زمینه میزان تولید و مصرف محصولات زراعی و باغی و همچنین صادرات و واردات این کالاها در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، میزان تبادلات با توجه به آب مجازی هر محصول، مشخص گردید. با توجه به نیاز آبی هرگیاه و عملکرد آن، میزان آبی که برای تولید محصول نهایی مصرف می‌گردد مشخص شد و سپس با در نظر گرفتن میزان صادرات و واردات هر یک از محصولات، ارقامی که باعث خروج و ورود آب به حوضه گردیده‌اند، مشخص شدند. به طور میانگین چغندرقند با اختصاص 394 میلیون مترمکعب آب مجازی و توت با داشتن 0/001 میلیون مترمکعب، به ترتیب بیش‌ترین و کم ترین صادرات آب مجازی طی سال‌های 1387 الی 1393 داشته‌اند. در مقابل طی این سال‌ها به طور میانگین برنج با 963/1 میلیون مترمکعب و سماق با 0/003 میلیون مترمکعب آب مجازی، بیش‌ترین و کمترین میزان واردات آب مجازی به حوضه را داشته‌اند. مجموعاً در طی سال‌های مطالعه شده، 9/7 میلیارد مترمکعب آب به صورت مجازی وارد حوضه گردیده است. براساس نتایج نیز پیشنهاد می‌گردد تا با کاهش صادرات محصولاتی مانند چغندرقند و پیاز و به طبع آن واردات این محصولات، بتوان از مصرف و خروج بی‌رویه آب از حوضه جلوگیری نمود. بنابراین با روش ارائه شده در این مقاله، می‌توان امکان احیای منابع آب یک حوضه را از طریق مدیریت آب مجازی بررسی نمود.