ارزیابی کیفیت آب رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی (مطالعه موردی: رودخانه جاجرود، حوزه آبخیز لتیان)

از اواﯾﻞ ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮی ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آب ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ، رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و آب ﻫﺎی ﺟﺎری ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد هاﻧﺪ. ﺑﺮای ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی و ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﺗﻤﺪن ﻫﺎ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﻌﺖ و ﻓﻦ آوری، ﺑﺸﺮ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدی ﻃﺒﯿﻌﺖ ﮐﺮد. در زﻣﯿﻨﻪ آب ﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﯾﺶ روزاﻓﺰون ﺟﻤﻌﯿﺖ و رﺷﺪ اﻧﻮاع آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎ، ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﯿﻔﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و آﺑﺨﻮان ﻫﺎ ﻫﺮ روز ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب در رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ آب ﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ، ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮان و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن در ﺣﻮزه ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﯾﮑﯽ از ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ی ﺟﺎﺟﺮود در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻤﺸﮏ- درﺑﻨﺪﺳﺮ، ﺣﻮزه آﺑﺨﯿﺰ ﻟﺘﯿﺎن، از ﻟﺤﺎظ ﻣﺼﺮف ﮐﺸﺎورزی و ﺷﺮب ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻌﺪاد 5 ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺗﺎ ﺧﺮوﺟﯽ روﺳﺘﺎی ﺟﯿﺮود ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻏﻠﻈﺖ آﻧﯿﻮن ﻫﺎ و ﮐﺎﺗﯿﻮن ﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺑﺮاﺳﺎس روش ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد، اﻧﺪاز هﮔﯿﺮی ﺷﺪ. ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ روش ﻫﺎی ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﭼﻮن ﻧﻤﻮدارﻫﺎی وﯾﻠﮑﻮﮐﺲ و ﺷﻮﻟﺮ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و ﺑﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ روی ﻧﻤﻮدارﻫﺎی وﻟﯿﮑﻮﮐﺲ و ﺷﻮﻟﺮ ﻧﯿﺰ آﺷﮑﺎر ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺮب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺷﻮری و ﻣﯿﺰان ﺳﺪﯾﻢ، از آب اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮای آﺑﯿﺎری زﻣﯿﻦ ﻫﺎی کشاورزی استفاده کرد.