مروری بر نرخ فرسایش آبی و تولید رسوب در ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عرب خدری محمود
|
|
منبع
|
ترويج و توسعه آبخيزداري - 1393 - دوره : 2 - شماره : 4 - صفحه:23 -30
|
|
چکیده
|
ﺑﻪ رﻏﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﻻﻧﻰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رﺳﻮب در ﺳﻄﺢ اﯾﺮان، اﺧﺘﻼف زﯾﺎدى در ﻣﯿﺎن ﺑﺮآوردﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد دﯾﺪه ﻣﻰ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﯿﺪن ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎﻫﻰ واﺣﺪ و اراﺋﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮى از ﺷﺪت و ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ آﺑﯽ و ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﮐﺸﻮر، داد ه ﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ اﻟﻒ) ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺪل ﻫﺎى ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻰ، ب) اﻧﺪازه ﮔﯿﺮى ﻫﺎى ﺗﻠﻔﺎت ﺧﺎک در ﮐﺮت ﻫﺎ، ج) ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﺳﺰﯾﻮم 137، د) ﺑﺎر ﻣﻌﻠﻖ در ﻣﺤﻞ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎى رﺳﻮب ﺳﻨﺠﻰ، ﻫ) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎر ﮐﻒ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻖ و و) ﻣﻨﺸﺄﯾﺎﺑﻰ رﺳﻮب در ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎى ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮرﺳﻰ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رﺳﻮب دﻫﻰ ﻣﻌﻠﻖ وﯾﮋه ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺣﺪود دو و ﺷﺶ ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﮏ ﺑﻮدن اﻗﻠﯿﻢ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻰ از اﯾﺮان ﻣﻨﻄﻘﻰ اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎى ﻣﺤﺪود ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺳﻬﻢ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺳﻄﺤﻰ )ﺑﯿﻦ ﺷﯿﺎرى و ﺷﯿﺎرى( در ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻧﺼﻒ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻫﺎى ﻋﻤﻘﻰ (آﺑﮑﻨﺪى، راﻧﺶ زﻣﯿﻦ و ﮐﻨﺎرى رودﺧﺎﻧﻪ) اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﻰ داده ﻫﺎ ﺣﺎﮐﻰ از اﻓﺰاﯾﺶ رﺳﻮب دﻫﻰ وﯾﮋه ﺑﺎ اﻓﺮاﯾﺶ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺣﻮزه ﺗﺎ 10000 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ و در ﺣﻮزه ﻫﺎى ﺑﺰرﮔﺘﺮ رﺳﻮب دﻫﻰ وﯾﮋه روﻧﺪ ﻧﺰوﻟﻰ ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ. ﺑﺪﯾﻬﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻫﺎ اوﻟﯿﻪ ﺑﻮده و ﻫﻨﻮز راه درازى ﺑﺮاى رﺳﯿﺪن ﺑﻪ تخمین های دقیق تر باقی است.
|
|
کلیدواژه
|
میزان فرسایش ,میزان رسوب دهی ,سهم اشکال فرسایش ,ایران.
|
|
آدرس
|
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
arabkhedri@scwmri.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|