بررسی اثر وضعیت سطوح رواناب در سامانه‌های استحصال و جمع‌آوری آب باران بر آستانه رواناب و نیمرخ نفوذ آب

هدف از ایجاد سامانه‌های مختلف استحصال و جمع‌آوری آب باران در حوضه‌های کوچک، افزایش بهره‌وری بارش و بررسی امکان ایجاد باغ دیم روانابی است. بر این اساس افزایش سهم رواناب، کنترل تلفات تبخیر، آرایش‌ سامانه‌های استحصال و جمع‌آوری آب باران (اندازه و شکل) و نقش مواد پلیمری سوپر جاذب برای دو رقم بادام دیر گل پیوندی مطالعه شد. این تحقیق از سال 1379 و به مدت 6/5 سال در منطقه یال ایلخچی شهرستان اسکو در آذربایجان شرقی اجرا شد. بر اساس نتایج تحقیق و با اعمال مدیریت کنترل تبخیر در پای کلیه درختان، تیمار برتر و قابل توصیه، شامل اندازه سطح رواناب 7×7 متر + سطوح رواناب تمیز و غلطک زده شده و بدون نیاز به استفاده از پلیمر است. تفاوتی بین شکل حوضه‌های جمع‌آوری رواناب وجود ندارد، اگر چه آرایش مربعی اندکی بر نیم‌دایره‌ای ارجحیت دارد. میانگین بارش 17 ساله منطقه برابر با 202 میلی‌متر بود که نشان می‌دهد 84/4، 65/3، 51/3 و 36/4 درصد از بارش کل به ترتیب بیشتر از 2، 4، 6 و 8 میلی‌متر بوده است. آستانه رواناب بسته به وضعیت سطوح حوضه‌های جمع‌آوری متفاوت بوده به طوری که در تیمار غلطک زده به ترتیب 3/52/5 میلی‌متر، در تیمار تمیز و صاف شده به ترتیب 4/53/5 میلی‌متر و در تیمار طبیعی به ترتیب 5/54/5 میلی‌متر اندازه‌گیری شد. با تحلیل 17 ساله بارش منطقه (921375) حداکثر ضریب رواناب سالانه برای آستانه بارش 2، 4، 6 و 8 میلی‌متر به ترتیب 0/57، 0/35، 0/22 و 0/14 بدست آمد. ضریب رواناب طرح برای شرایط استحصال و جمع‌آوری آب باران، هنگامی که آستانه بارش 2، 4، 6 و 8 میلی‌متر است به ترتیب 0/28 ،0/17، 0/11 و 0/07 به دست آمد. تعیین آستانه رواناب، نقش مهمی در طراحی سامانه‌ها و موفقیت باغ دیم روانابی تحت سامانه‌های استحصال و جمع‌آوری آب باران دارد.

Determining the Effects of Runoff Area Situation on Threshold Runoff and Water Storage Profile Under Micro Catchment Water Harvesting Systems

In order to investigate the roles of water harvesting patterns in water saving and increasing rain water productivity under micro catchment water harvesting systems, a field experiment was conducted in East Azarbaijan in the northwest of Iran during 19992006. The treatments included two MCWH patterns (small basins and semicircular bunds), three catchment sizes (25m2 49m2 and 81m2), three runoff area treatments (Natural, cleared and smoothed, wetting and compacting) and two infiltration areas (Natural, soil mixed with polymer at a rate of 1kg/tree) for two new almond varieties. Polymer had no significant effect on water holding. Although the small basin with (9×9), runoff area compacted and use of polymer gave better results in survival, the growth and productivity of almond, the treatment with small basin (7×7) with compaction and without polymer can be recommended based on an economic analysis. Threshold runoffs were measured to be 2.53.5, 3.54.5 and 4.55.5 mm for natural, cleaned and smoothed, cleaned, wetted and compacted condite, respectively. Seventeenyear (19962013) average rainfall is equal to 202 mm, which shows that 84.4, 65.3, 51.3 and 36.4 of the total precipitation were more than 2, 4, 6 and 8 mm, respectively. Maximum rainfall runoff coefficient for threshold rain of 2, 4, 6 and 8 mm, was obtained to be 0.57, 0.35, 0.22 and 0.14, respectively. The design runoff coefficient for threshold rain of 2, 4, 6 and 8 mm, was obtained to be 0.28, 0.17, 0.11 and 0.07, respectively. Determination of threshold runoff has a major role in the success of water harvesting system design.