تحلیل مکانی منابع آب سطحی با رویکرد ردپای آب در زیرحوضه‌های خیاوچای، استان اردبیل

هدف از تحقیق حاضر، تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی ردپای آب محصولات در چهار بخش مختلف آب آبی، سبز، خاکستری و سفید در زیرحوضه‌های خیاوچای واقع در استان اردبیل بوده است. بدین‌منظور از داده‌های هواشناسی (بارش و دمای ماهانه) به‌عنوان داده‌های ورودی برنامه cropwat استفاده شد. از تصاویر google earth برای تهیه نقشه کاربری اراضی و برآورد مساحت کاربری‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که پنج محصول سیب، آلبالو، گیلاس، گردو و انگور کشت‌های غالب کاربری باغ هستند. بر همین اساس، در چهار بخش کاربری باغ، زراعت دیم، زراعت آبی و کاربری مرتع رد پای آب محصولات تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که مجموع آب مصرف شده توسط محصول سیب در همه زیرحوضه‌ها بیش‌تر از سایر محصولات بوده و میزان آب مجازی گردو نیز در اکثر زیرحوضه‌ها بالاست. مجموع مصرف چهار آب آبی، سبز، سفید و خاکستری در محصولات آلبالو، گیلاس و انگور به‌طور یکسان بوده و کم‌تر از دو محصول دیگر ارزیابی شد. هم‌چنین، میانگین مجموع آب آبی برای کاربری زراعت دیم برابر 2788.85 مترمکعب بر تن برآورد شد که در این میان محصولات عدس و نخود بیش‌ترین آب آبی را در بین محصولات زراعت دیم داشته‌اند. از نظر تحلیل مکانی، زیرحوضه‌های 7 و 14 واقع در بخش غربی حوضه‌ خیاوچای بیش‌ترین مقادیر آب‌های مورد بررسی را به خود اختصاص دادند. در زیرحوضه 7 بخش اعظمی از مساحت آن را کاربری مرتع و تنها بخشی جزئی از آن مربوط به زراعت دیم بوده و 100 درصد مساحت زیرحوضه 14 کاربری مرتع بوده است. بنابراین، الگوی کشت مناسب می‌تواند بر اساس مقادیر آب مجازی و تغییرات مکانی آن تعیین شود.

spatial analysis of surface water resources using water footprint approach in the khiavchai sub-watersheds, ardabil province

this research aims to analyze the spatial water footprint of agricultural products in four categories of blue, green, gray, and white water in khiavchai sub-watersheds. to this end, the meteorological data (monthly rainfall and temperature) were used as input data for the cropwat program. the google earth images were used to map the land use areas and estimate the area of agricultural and rangelands. it was found that apples, sour cherries, cherries, walnuts, and grapes are the dominant crops produced in the orchard area. the four types of virtual waters of agricultural products were analyzed in four land uses, i.e., orchards, rainfed agriculture, irrigated agriculture, and rangelands. the total water consumed by the apple product is more than other products in all sub-watersheds and the amount of virtual water of walnut is also high in most sub-watersheds. the total consumption of blue, green, white, and gray water in sour cherry, cherry, and grape was the same and was evaluated as less than the other two products. in addition, the average amount of blue water for rainfed agriculture was estimated as 2788.85 m3 t-1, among which lentils and chickpeas had the higher blue water among the rainfed crops. according to the results, sub-watersheds 7 and 14 located in western parts of the study area had the highest of virtual water. in sub-watershed 7, a large part of its area is used for rangeland and only a small part is related to rainfed agriculture, and all area of sub-watershed 14 is used for rangeland. therefore, the appropriate cultivation pattern can be determined based on the amount of virtual water and its spatial changes.