تحلیل مکانی و زمانی کیفیت آب زیرزمینی آبخوان دشت شمیل آشکارا

آب های زیرزمینی منبع اصلی آب شیرین در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شوند که سبب تاب‌آوری در برابر کمبود بارش می‌شوند. با توجه به تاثیر بسزای کیفیت آب زیرزمینی  سلامت آب و خاک، ارزیابی آن حائز اهمیت آن بر جوامع انسانی حائز اهمیت است. در این مطالعه، ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت شمیل آشکارا در منطقه حاجی آباد استان هرمزگان با استفاده از شاخص کیفیت آب زیرزمینی (gqi) در محیط gis انجام شد. در این مطالعه، از نتایج آنالیز ده پارامتر شیمیایی کلسیم، سدیم، منیزیم، پتاسیم، سولفات، بیکربنات، کلراید، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول و سختی کل در 9 حلقه چاه در بازه زمانی 1387 تا 1402 استفاده شد. سپس به وسیله سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis)، ابتدا نقشه غلظت متغیرها به روش idw (درون یابی) ترسیم و بر اساس استاندارد who، نقشه نرمال و رتبه تهیه و با استخراج وزن هر متغیر از نقشه رتبه، نقشه شاخص کیفی تهیه شد. همچنین تحلیل زمانی متغیرها با آزمون تحلیل روند من-کندال و جهش آنها را با آزمون پتیت در دو دوره‌ی تر و خشک سال مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج تحلیل زمانی با من-کندال، تمامی متغیرهای فیزیکوشیمیایی آب زیرزمینی در دو دوره دارای روند کاهشی و gqi دارای روند صعودی است که زمان تغییر در اغلب آنها با روش پتیت، سال 1393 گزارش گردید. همچینین براساس نتایج تحلیل مکانی، تمام ده متغیر مورد بررسی به استثناء بیکربنات و پتاسیم، دارای تغییرات مشابهی در دشت هستند. دسته متغیرهای با تغییرات مکانی مشابه در سطح دشت در بخش‌های جنوبی دشت دارای کمترین غلظت و در بخش‌های شمالی دشت به تدریج بر غلظت آن افزوده می‌شود. طی دوره‌ی مورد بررسی، شاخص کیفی آب زیرزمینی (gqi) بین 96 تا 97 بوده و براساس استاندارد who در رده مناسب قرار می‌گیرد. 

spatial and temporal analysis of groundwater quality of shamil-ashkara aquifer

groundwater is the main source of fresh water in arid and semi-arid regions, which make them resilient against lack of rainfall. considering the great impact of groundwater quality on water and soil health, its evaluation is important. in this study, the assessment of the quality of underground water resources of the shamil plain aquifer was carried out in hajiabad county of hormozgan province using the groundwater quality index (gqi) in the gis environment. in this study, the results of the analysis of ten chemical parameters of calcium, sodium, magnesium, potassium, sulfate, bicarbonate, chloride, electrical conductivity, total dissolved solids and total hardness were used in 9 wells between 2017 and 2023. then, using the geographic information system (gis), the concentration map of the variables was first drawn using the idw (interpolation) method, and based on the who standard, a normal and rank map was prepared, and by extracting the weight of each component from the rank map, a qualitative index map was prepared. also, the time analysis was analyzed by mann-kendall and pettit trend analysis test in two wet and dry periods of the year. based on the results of time analysis with mann-kendall, all the physicochemical variables of underground water have a decreasing trend in two periods and gqi has an increasing trend, and the time of change in most of them was reported by petit method, 2013. also, based on the results of spatial analysis, all the ten investigated variables, except for bicarbonate and potassium, have similar changes in the plain. the group of variables with similar spatial changes on the level of the plain has the lowest concentration in the southern parts of the plain, and its concentration gradually increases in the northern parts of the plain. during the studied period, the groundwater quality index (gqi) was between 96 and 97 and it is placed in the appropriate category based on the who standard.