پهنه‌بندی تغییرات افت سطح آب زیرزمینی و پایش زمانی خشک‌سالی در دشت قروه-دهگلان

کمبود منابع آب سطحی سبب برداشت بی رویه از آب زیرزمینی در بسیاری از نقاط جهان و افت شدید سطح سفره های آب زیرزمینی شده است و بررسی تغییرات منابع آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف از این پژوهش، بررسی روند تغییرات افت سطح آب زیرزمینی دشت قروه-دهگلان که یکی از مهم ترین و بزرگ ترین دشت های استان است، است. به‌منظور انجام این پژوهش، آمار 104 حلقه چاه مشاهده ای در طی سه دوره زمانی (87-80، 92-87 و 97-92) مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا داده های آماری جمع آوری و پس از ورود داده ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی با روش درون یابی، نقشه های خطوط هم عمق، هم تراز و پهنه بندی تغییرات افت سطح آب زیرزمینی تهیه شد. آبن مود معرف آبخوان به منظور بررسی تغییرات درازمدت و نوسانات سطح آب زیرزمینی نیز در محیط نرم افزاری excel ترسیم  شدند. نتایج به دست آمده از نقشه های هم پهنه افت، نشان داد که بیش ترین سطح آب زیرزمینی در دوره زمانی سوم (1392-1397) در بخش جنوبی آبخوان به اندازه 7.3 متر، در دوره زمانی دوم (1392-1387) در بخش مرکزی آبخوان به اندازه 5.7 متر و در دوره زمانی اول (1387-1380) در بخش های شمالی و میانی به اندازه 3.3 متر افت پیداکرده است. هیدروگراف های تراز آب زیرزمینی نشان می دهند که در طی در مدت 20 سال افت سطح آب در دشت قروه 13.8 متر است که به‌طور متوسط هرسال 0.7 متر سطح آب افت کرده است. نتایج حاصل از  تغییرات حجم مخزن نشان داد کسری حجم مخزن آبرفتی معادل 56.2 میلیون مترمکعب است هم‌چنین، پایش زمانی خشک‌سالی منابع آب زیرزمینی دشت قروه-دهگلان با استفاده از شاخص منابع آب زیرزمینی (gri) در طول دوره آماری بیست ساله روندی نزولی به سمت خشک‌سالی دارد و توصیه می‌شود جهت جلوگیری از ادامه روند کاهش حجم مخزن نسبت به پیشنهاد ممنوعیت و یا تمدید آن اقدام کاملی از طرف سازمان آب منطقه ای کردستان صورت پذیرد. 

zoning of changes in the decreasing groundwater table and temporal monitoring of drought in the ghorove-dehgolan plain

the lack of surface water resources has caused the indiscriminate extraction of groundwater in many parts of the world. the sharp drop in the level of groundwater tables, and the investigation of changes in groundwater resources are very important in the planning and sustainable management of water resources in each region. the purpose of this research is to investigate the changes in the level of the groundwater table ghorveh-dehgolan plain, which is one of the most important and largest plains of the province. to this end, the statistics of 104 observation wells during three time periods (2001-2008, 2008-2013, and 2013-2018) were analyzed. at first, statistical data was collected, and after entering the data into the geographical information system (gis) with the interpolation method, maps of lines of equal depth, and zoning of decreasing the level of groundwater table were prepared. to investigate the long-term changes and fluctuations of the groundwater level, the representative water table of the aquifer was also drawn in the excel software. the results obtained from the maps of the same area of the fall showed that the highest level of groundwater in the third time period (2013-2018) in the southern part of the aquifer was 7.3 m, in the second time period (2008-2013) in the central part of the aquifer has dropped by 5.7 m, and in the first period (2008-2001) in the northern and central parts has dropped by 3.3 m. the hydrographs of the groundwater level show that the water level has decreased by 13.8 m in the 20-year period, and the average water level has decreased by 0.7 m every year. the results of the reservoir volume changes showed that the volume deficit of the alluvial reservoir is equal to 56.2 million m3. in addition, the temporal monitoring of drought of the groundwater resources of ghorveh-dehgolan plain with the groundwater resource index (gri) has a downward trend towards drought during the 20-year statistical period.