تحلیل پیامدهای اقتصادی تداوم برداشت بی‌رویه از آب زیرزمینی بر بخش کشاورزی (مطالعه موردی: دشت نیشابور)

افت سطح آب زیرزمینی که در سال‌های اخیر وضعیت نگران کننده‌ای برای اغلب دشت‌های کشور به همراه داشته است، عوارض و پیامدهای مختلفی به همراه دارد که برایند آنها، توسعه پایدار مناطق را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. یکی از مهم‌ترین پیامدهای افت سطح آب زیرزمینی، تاثیر آن بر اقتصاد بخش کشاورزی است. در این تحقیق تلاش شده است تا با شبیه‌سازی وضعیت منابع آب زیرزمینی تحت تاثیر تداوم برداشت‌ها و افت سطح آب زیرزمینی تا سال 1420، اثرات کمی (آب قابل برداشت) و کیفی (هدایت الکتریکی) آن بر وضعیت اقتصادی بخش کشاورزی از طریق شاخص‌های سطح زیرکشت محصولات کشاورزی، عملکرد آنها و نیز درآمد و نیروی کار در این بخش بررسی گردد. به منظور برآورد هزینه‌ها و درآمدها از اطلاعات پرسشنامه‌ای و برای اطلاع از میزان آب قابل برداشت، از نتایج مدلسازی توامان آب سطحی و زیرزمینی دشت نیشابور استفاده شد. از آنجا که شبیه‌سازی منابع آب زیرزمینی طی تداوم روند فعلی، افزایش افت تا حد مقدار متوسط 24 متر و افزایش شوری تا مقدار متوسط 5500 میکروموس بر سانتی‌متر را برای دشت نیشابور شبیه سازی کرده است، اثرات بروز احتمالی این پدیده در این تحقیق به کمک مدل‌های برنامه‌ریزی و تدوین الگوی کشت و روابط عملکرد محصول، آب و شوری، به صورت کاهش 30 درصدی سطح زیرکشت، کاهش عملکرد 65 درصدی محصولات کشاورزی و نیز کاهش نیروی کار 28 درصدی تا سال 1420 نشان داده شد. بر اساس یافته‌های تحقیق، تا 20 سال آینده، بخش قابل توجهی از درآمدها در بخش کشاورزی دشت نیشابور کاسته شده و این معضل، مشکلات و پیامدهای ثانویه مهمی نیز به همراه خواهد داشت.

Economic impact of the groundwater overdraft on agriculture: A case study of the Neishaboor plain

In the last decade, various aspects of groundwater resource depletion have gained a special place among water sector experts and decision makers. Research in this area is relatively new in most parts of the world. Groundwater depletion, which has been in a concerning state for most plains in Iran in recent years, has various consequences which impede sustainable development. One of the most important consequences of the dropping groundwater table is its impact on the economy of the agricultural sector. A problem that, despite its obviousness and bi-directionality, has rarely been quantified. In this research, it is attempted to simulate the status of groundwater resources under the influence of continued groundwater overdraft until 1420 (2041), on the basis quantitative (harvestable water) and qualitative (electrical conductivity) effects on the economic status of agricultural sector using cultivation area indices. We examine agricultural products, their performance, farmers’ income, and labor force. Questionnaires were used to estimate costs and incomes and the results of combined modeling of surface and groundwater in Neishaboor plain were used to estimate the amount available water. The model predicted a decrease of up to 24 m in water table and an average increase in salinity of 5500 mmhos/cm for the Neishaboor plain. The effects of the occurrence of these events was then modeled. Based on models for cropping patterns, water-yield equations, and salinity patterns, we estimated a 30% reduction in area under cultivation, a 65% decrease in crop yields, and a 28% decrease in labor force by 2041. Over the next 20 years, these impacts will significantly reduce revenues in the agricultural sector in Neishaboor plain, which will pose important secondary problems and consequences.